«Θεοτόκος! Ἡ πονεμένη χαρά τῆς Ρωμιοσύνης»

«Θεοτόκος! Ἡ πονεμένη χαρά τῆς Ρωμιοσύνης»

Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου

Σερρῶν καί Νιγρίτης κ. Θεολόγου

Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκοςἀποτελεῖ τό ἱερώτατο ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους κατοικητήριο τοῦ Παναγίου Πνεύματος. Ἐκείνη, ὡς λογικός Παράδεισος, ἔκανε τήν γῆ οὐρανό, καθώς διά τοῦ θείου καί ὑπερφυοῦς Τόκου Της, τοῦ Κυρίου καί Σωτῆρος μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Θεός φανερώθηκε ὡς τέλειος ἄνθρωπος στόν κόσμο. Ἐκείνη, μέ τήν ἐλεύθερη συμμετοχή καί συμβολή Της στό σχέδιο τῆς ἐνσάρκου θείας Οἰκονομίας, ἀνέδειξε καί πάλιν τόν ἄνθρωπο πολίτη τοῦ Οὐρανοῦ, τῆς πρώτης δηλαδή πατρίδος του, συνόμιλο τῶν Ἀγγέλων καί οἰκεῖο τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὁλόφωτη ὕπαρξή Της ἔγινε τό ἱερό ἐργαστήριο τῆς ἑνώσεως τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως μέ τόν Θεόν. Ἡ ὑπερύμνητος Μαρία «τήν ἄφατον τῆς τοῦ Θεοῦ πρός ἀνθρώπους ἀγάπης ἐδημοσίευσεν ἄβυσσον». Ἐκείνη, «ἡ δούλη καί Μήτηρ Θεοῦ», ἔγινε ἡ νοητή κλίμακα διά τῆς ὁποίας κατέβηκε στήν γῆ καί ἔγινε ἄνθρωπος ὁ προαιώνιος Λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἐκείνη πάλι γίνεται ἡ νοητή γέφυρα πού ὁδηγεῖ ἀπό τήν γῆ στόν οὐρανό τούς ἀνθρώπους.

Ἡ θεόπαις Μαριάμ, τό μέγα τοῦτο «μυστήριο», μακαρίζεται ἀξιοχρέ­ως ἀπό τούς θεοφόρους Πατέρες μας ὡς ἡ μόνη Θεοτόκος.
Στήν πάναγνη κοιλία Της, ἡ ἀνθρώπινη φύση, μέσα ἀπό τήν ὑποστατική ἕνωσή της μέ τήν θεό­τητα τοῦ Θεοῦ Λόγου, ἔλαβε «θέωσιν καί λόγωσιν καί ὑπερύψω­σιν», ἔγινε «ὁμόθεος τῷ Λόγῳ». Διά τοῦτο «ἡ δόξα καί ἡ τιμή τῆς Θεοτόκου ἔσωθεν, ὁ τῆς κοιλίας καρπός, ὁ Χριστός». Ἐκείνη, μέ τήν χάριν τοῦ Ἁ­γίου Πνεύματος καί τόν πανθαύμαστο πλοῦτο τῶν θεοειδῶν ἀρετῶν Της, τίς ὁποῖες ἐλευθέρως καί φιλοπόνως καλλιέργησε καί πολλαπλασίασε, ἰδιαιτέρως μά­λιστα μέ τήν θερμουργό πίστη Της, τήν ἁγία καί τελεία ὑπακοή Της στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τήν κατ᾿ ἄμφω ὑπέρλαμπρη ἁγνότητά Της, τήν ὑψοποιό Της τα­πείνωση, τήν πύρινη προσευχή Της, «υἱόν ἐποίησεν ἀνθρώπου τόν Θεόν, καί τόν ἄν­θρωπον υἱόν Θεοῦ». Πρώτη ἐκείνη ἀπό ὅλους τούς ἀν­θρώ­πους ἔφθασε στήν κατά χάριν θέωση, καθώς ἐκυοφόρη­σε τόν αὐτουρ­γό τῆς σωτηρίας μας, Ἰησοῦν Χριστόν. Ὡς «σκεῦος θείας ἐκλο­γῆς καί ἐλέ­ους», ἡ Θεοτόκος καί ἀειπάρθενος Μαρία ἀνεδείχθη ἀνωτέρα πάσης ὁρατῆς καί ἀοράτου κτίσεως, τιμιωτέρα τῶν Χερουβείμ καί ἀ­συγκρίτως ἐνδοξοτέρα τῶν Σερα­φείμ. Στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο ὁδηγοῦν ὅλα τά θαυμα­στά γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Δι­αθήκης. Αὐτήν προεικονίζουν μυστικῶς οἱ τύποι καί οἱ συμβολισμοί  της. Αὐ­τὴ ἐ­φα­νέ­ρω­σε τὴν ὕ­ψι­στη εὐ­γέ­νει­α, τό κάλ­λος, τήν εὐπρέπεια τῆς ἀν­θρω­πί­νης φύ­σε­ως καί τόν τελικόν προορισμό της. Νά γίνει θεοτόκος!

Ἡ Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιά τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο θεμελιώνεται σέ χριστολογική βάση. Τό ὑπερευλογημένο πρόσωπο καί ἡ ἀποστολή τῆς Παρθένου Μαρίας μένουν μετέωρα καί ἀκατανόητα, ἐάν δέν συνδεθοῦν μέ τήν χριστολογία καί τήν σωτηριολογία. Τό ὄνομα Θεοτόκος «ἅπαν τό μυστήριον τῆς οἰκονομίας συνίστησι», διδάσκει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.  

Ἡ Θεοτόκος εἶναι πάντοτε ἀχώριστη ἀπό τόν Υἱό Της, καθώς «οὐ­δέν γάρ μέσον Μητρός καί Υἱοῦ». Ἡ Θεοτόκος δέν ἐνεργεῖ καί δέν τιμᾶται αὐτονομημένα καί ἀνεξάρτητα ἀπό τόν Σωτῆρα Ἰησοῦν Χριστόν, στόν Ὁποῖον μόνον ἀνήκει δόξα, τιμή, λατρεία καί προ-
σκύνησις. Γι’ αὐτό καί ὁ ὅρος Θεοτόκος στήν πραγματικότητα εἶναι χριστολογικός καί σωτηριολογικός ὅρος.  Ἡ Παναγία ὑπῆρξε σέ ὅλη τήν ἐπίγειο ζωή Της Παρθένος, «νῷ καί ψυ­χῇ καί σώματι ἀειπαρθενεύουσα».Ἡ Θεοτόκος Μαρία εἶναι ὁ πρῶτος ἄνθρωπος πού ἑνώθηκε μέ τόν Κύριον καί ὡς ἐκ τούτου ἦταν δίκαιον, ἐκεῖνο τό πανάχραντο σῶμα πού «ἐδάνεισε» στόν Θεάνθρωπο Κύ­ριόν μαςτήν ἀνθρώπινη φύση καὶ ἔ­γι­νε ἔμ­ψυ­χος να­ὸς τῆς Θε­ό­τη­τος, νά μήν μείνει στήν φθορά τοῦ θανάτου. Διά τοῦτο καί μέ τήν πανένδοξη Κοίμησή Της, πού εἶναι προάγγελος τῆς κοινῆς ἀνα­στάσεως καί τοῦ δοξασμοῦ τῶν δικαίων, μετέστη πρώτη ἐκείνη ὡς πρωτογέννημα τῆς «καινῆς ἐν Χριστῷ κτίσεως» καί μετά δόξης πολλῆς στά ἐπουράνια «Ἅγια τῶν ἁγίων», ὅπου καί πρεσβεύει γιά ὅλους μας, τά «ἐν Χριστῷ» πνευματικά της παιδιά.

Ἡ μακαρία κοίμησίς Της εἶναι φυσική μέν, ταυτο­χρόνως ὅμως ἔνδοξη καί ζωη­φό­ρος. «Ἡ θυγάτηρ τοῦ πά­λαι Ἀδάμ», ἡ πανάμωμος κόρη τῆς Ναζαρέτ, «τάς πατρικάς εὐθύνας ὑπέρ­χε­ται» καί θάνατο ἀποθνήσκει ἀνθρώπινο καί «τῇ νομίμῳ ταφῇ παραδί­δο­ται» καί διά τοῦ θανάτου μεταβαίνει μετά δόξης πολ­λῆς σέ οὐράνια καί ἀτελεύτητη ζωή. Διά τοῦ θανάτου Της ἡ μητέρα τοῦ νικητή τοῦ θανάτου ἀποθέτει τήν φθαρτότητα τοῦ χοϊκοῦ σκήνους Της καί ἐνδύεται δόξα, θεϊκή καί αἰώνιο. Ἡ ἀθάνατος Κοίμησις τῆς Κυρίας Θεοτό­κου δέν λογίζεται πλέον ὡς τιμω­ρία, κα­ταδίκη, αἰτία θλίψεως καί ὀδύνης, ἀλλά γίνεται Εὐαγγελισμός καί ἡ θλίψη χαρά. «Γιά σένα χαίρεται ὅλη ἡ πλάση, τονίζει ὁ Φώτης Κόντογλου. Σήμερα πού κοιμήθηκες θαρρεῖς πώς ἡ χαρά γίνηκε πιό μεγάλη, ἡ θλίψη ἄλλαξε σέ ἀγαλλίαση, ἡ ἐλπίδα ζωήρεψε».

Ἡ Παναγία Μητέρατοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ  τό κορυφαῖ­ο πρότυπο τοῦ κατά χάριν καί προαίρεσιν θεουμέ­νου
ἀν­θρώπου, τήν κορυφή τῶν ἀρετῶν, τό πέλαγος τῆς ἀγάπης, τό ἀσφαλέ­ς καταφύγιο τῶν πονεμένων, τό καύχη­μα τῶν πιστῶν, τήν ἀνεξάντλη­τη βοήθεια τῶν ἀβοήθητων, τήν φιλόστοργη παρηγορία τῶν ἀναγκεμένων, τήν χαρά τῶν πικραμένων, τήν μάνα τῶν ὀρφα­νῶν, τήν ἐλπίδα καί ἐγγύηση τῶν ἁμαρτανό­ντων, τήν ἀ­νύστα­κτη φρουρό τοῦ κό­σμου, τήν ἀκένωτηπηγή τοῦ θείου ἐλέους, τόν ἀστεί­ρευτο ποταμό τῶν θαυ­μάτων, τό τεῖχος τῶν πιστῶν, τό ἀκατάβλητο σκῆπτρο τῶν ὀρθοδόξων, τήν ἀκοίμητη μεσίτρια ὁλοκλήρου τοῦ ἀν­θρωπίνου γένους, πρός τόν μόνον κατ’ ἀπόλυτον ἔννοιαν μεσίτην καί Σωτήρα τοῦ κόσμου Ἰησοῦν Χριστόν. Ἡ Παναγία μας, τονίζει καί πάλιν ὁ Φώτης Κόντογλου, συγγραφέας, ἁγιογράφος καί ἔνθεος στοχαστής, «εἶναι ἡ πικραμένη χαρά τῆς ὀρθοδοξίας! Μονάχα στήν Ἑλλάδα προσκυνιέται ἡ Παναγία μέ τόν πρεπούμενο τρόπο, ἤγουν μέ δάκρυα, μέ πόνο, μέ ταπεινή ἀγάπη, μέ σέβας σάν μητέρα μας καί σάν Μητέρα τοῦ Θεοῦ μας». Εἴθε οἱ ἅγιες προσευχές Της νά σκεπάζουν προστατευτικῶς ὅλους μας.