Του ΣΩΤΗΡΗ Μ.ΤΖΟΥΜΑ*
Διερχόμεθα μια περίοδο ακραίων φαινομένων, που αγγίζουν έντονα τις κοινωνίες των ανθρώπων. Είναι περίοδος μιας ασύλληπτης για τον νου, πριν μερικές δεκαετίες, προόδου στις επιστήμες και στην τεχνολογία. Ζούμε την επανάσταση της αποκωδικοποίησης του DNA, ταυτόχρονα την επανάσταση της πληροφορίας μέσα από την τεχνοκρατούμενη επικοινωνία και μιλούμε για την κοινωνία της γνώσης, για το παγκόσμιο χωριό.
Πρόκειται για κατακτήσεις που μας φέρνουν ενώπιους στον συνάνθρωπο. Και είναι σκληρή, αλλά όμως πραγματική η διαπίστωση ότι ουδέποτε άλλοτε δεν ορθώνονταν τόσοι πολλοί τοίχοι, δεν υπήρχαν τόσα μεγάλα χάσματα μεταξύ των ανθρώπων. Μεταξύ των ατόμων, όπου αναδεικνύεται σε μείζον γνώρισμα η εξατομίκευση της ζωής: μεταξύ των κοινωνικών ομάδων, όπου οι συγκρούσεις των υλικών συμφερόντων ορίζουν πατρίκιους και πληβείους, προνομιούχους και παρίες μεταξύ των εθνοτήτων, όπου οξύνονται οι αντιθέσεις των πολιτισμικών και εθνοφυλετικών διακρίσεων.
Ζούμε καθημερινά τέτοιες καταστάσεις που, μέσα σ’ ένα καθεστώς αποθέωσης του κέρδους και του χρήματος – μιας συμβατικής αξίας που επινοήσαμε για να διευκολύνουμε τον εγκοινωνισμό του ανθρώπου – εξυφαίνουν τη βία, το δίκιο του ισχυρότερου και ποικίλες εκδοχές ρατσισμού.
Του ρατσισμού, που πολλές φορές θύματα – εκουσίως ή ακουσίως, στην πιο απάνθρωπη εκδήλωσή του: την περιφρόνηση και αποβολή, την απόρριψη από τα κοινά – έχουν πέσει άνθρωποι με «ειδικές ανάγκες». Θα προτιμούσα να τους χαρακτηρίζουμε ανθρώπους με ειδικά γνωρίσματα, καθώς έχουν αποδείξει ότι ξέρουν και μπορούν να αντιπαρέρχονται τις ανάγκες τους όταν τους συμπεριφερόμεθα σαν να είναι ισότιμα μέλη της κοινωνίας μας. Θα έλεγα μάλιστα ότι πολλές φορές τους ταιριάζει ο χαρακτηρισμός «άνθρωποι με ειδικές αρετές». Και είναι εύλογη η υπεροχή τους στο πεδίο των ψυχικών χαρισμάτων, καθώς είναι ο μόνος τρόπος να εξισορροπούν κάποια σωματική αδυναμία ή αναπηρία.
Αλλά, ποιά αναπηρία; Από αναπηρίες είμεθα γεμάτοι όλοι μας, απλά δεν είναι οφθαλμοφανείς. Υπάρχει κανείς που δεν έχει ψεγάδια στα πνευματικά, ηθικά, ακόμη και στα σωματικά γνωρίσματά του; Πολλοί από τους «άρτιους» (μέσα σε εισαγωγικά) τα κρύβουν επιμελώς με φτιασιδώματα. Και εδώ ξεχωρίζουν οι άνθρωποι με τις «ειδικές ανάγκες», καθώς έρχονται ευθέως αντιμέτωποι με τα «ελαττώματά» τους, προκειμένου να τα αντιμετωπίσουν. Όπλο τους είναι η δύναμη της ψυχής, που αναβλύζει ανεξάντλητη από την εσώτερη πηγή τους. Μέσα από την αρετή αυτής της ψυχικής ρώμης, ακτινοβολούν υγεία, αποκαλύπτοντας σε όλους εμάς ποιές είναι πραγματικά φοβερές ανθρώπινες αναπηρίες και πώς θεραπεύονται.
Αυτοί οι άνθρωποι είναι πρότυπα. Αξίζει να τους μοιάζουμε στα μεγάλα τους προτερήματα, που ελαχιστοποιούν και εξουδετερώνουν τις όποιες σωματικές αδυναμίες τους. Αξίζει να μιμούμεθα το μεγαλείο της προσπάθειάς τους. Μας προτείνουν το μεγάλο “Κλειδί”, για την πόρτα ενός καλύτερου κόσμου, μιας καλύτερης κοινωνίας.
Πράγματι, αυτοί οι άνθρωποι είναι πραγματικά διαφορετικοί. Είναι κατ’ ουσίαν Ολυμπιονίκες της καθημερινής ζωής και με τη δύναμη της ψυχής τους, μας δείχνουν τον δρόμο για να κάνουμε την καθημερινή ζωή καλύτερη. Γι’ αυτό τους πρέπει ο σεβασμός και η αγάπη όλων, τους πρέπει το δικαίωμα της ίσης ευκαιρίας.
* του Σωτήρη Μ. Τζούμα, Επικοινωνιολόγου.