Πατριάρχης Αντιοχείας: ο πονεμένος Πατριάρχης
Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Έρχεται στην Αθήνα, για επίσημη επίσκεψη στην Εκκλησία της Ελλάδος, ο πονεμένος Πατριάρχης Αντιοχείας κ. Ιωάννης μιας μαρτυρικής Εκκλησίας. Είναι μια σημαντική ευκαιρία η Εκκλησία της Ελλάδος και η Ελληνική Πολιτεία να τον περιβάλλουν με τη στοργή τους και να δείξουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους προς τους δοκιμαζόμενους σκληρά Χριστιανούς της Συρίας, του Λιβάνου, του Ιράκ και γενικότερα της Μέσης Ανατολής. Είναι επίσης η ευκαιρία να ανανεωθεί και να ενδυναμωθεί η σχέση αδελφικής αγάπης που υπάρχει μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Σημειώνεται ότι το Πατριαρχείο της Αντιοχείας αποκαλείται Ελληνορθόδοξο, δείχνοντας έτσι τις πνευματικές του ρίζες.
Με την έκρηξη της «Αραβικής Άνοιξης» οι Χριστιανοί της Συρίας και των άλλων Αραβικών χωρών βρέθηκαν στο στόχαστρο των ισλαμιστών ανταρτών τρομοκρατών. Ενώ υπό το αυταρχικό καθεστώς Άσαντ στη Συρία υπήρχε έναντι τους κάποια ανεκτικότητα, στις περιοχές που επικρατούν οι τρομοκράτες υφίστανται βασανιστήρια και μαρτυρικό θάνατο. Το δίλημμα των τρομοκρατών της Ζαμπάτ αλ Νόσρα και μετά του «Ισλαμικού Χαλιφάτου της Συρίας» στους Χριστιανούς είναι ή γίνονται μουσουλμάνοι, ή πεθαίνουν. Πολλοί είναι οι σύγχρονοι μάρτυρες στη Συρία, αφού προτιμούν τον θάνατο από το να αλλαξοπιστήσουν. Τον Απρίλιο του 2014 οι τζιχαντιστές σταύρωσαν δυο νέους Χριστιανούς, που δεν θέλησαν να αλλαξοπιστήσουν.
Οι ισλαμιστές, μεταξύ των άλλων αγριοτήτων τους, εισέβαλαν στο χωριό Μααλούλα, που έχει αμιγή ελληνορθόδοξο πληθυσμό 5.000 ψυχών και κατέστρεψαν το περίφημο μοναστήρι της Αγίας Θέκλας, στο οποίο οι μοναχές επιτελούν σημαντικό πνευματικό και κοινωνικό έργο. Όταν οι ισλαμιστές κατέλαβαν το χωριό κάλεσαν τους κατοίκους του σε εξισλαμισμό. Τους ενημέρωσαν ότι αν θέλουν να παραμείνουν στις εστίες τους και να διατηρήσουν το κεφάλι τους στους ώμους τους πρέπει να ασπασθούν το Ισλάμ. Επειδή οι Χριστιανοί δεν δέχθηκαν άρχισε η σφαγή, που κατά θαυματουργικό τρόπο σταμάτησε. Αντί της σφαγής οι τρομοκράτες προτίμησαν να απαγάγουν δέκα τρεις μοναχές και να τις κρατήσουν σε ομηρεία. Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις τις απελευθέρωσαν τον Μάρτιο του 2014, παίρνοντας ως αντάλλαγμα την απελευθέρωση από τις φυλακές 150 γυναικών, που ήσαν στον στρατό των τζιχαντιστών.
Στα μέσα που χρησιμοποιούν οι ισλαμιστές τρομοκράτες σε βάρος των Χριστιανών είναι και οι απαγωγές και οι ομηρείες. Θύμα απαγωγής έχει πέσει και ο φυσικός αδελφός του Πατριάρχη Αντιοχείας, Μητροπολίτης Χαλεπίου Παύλος. Τον απήγαγαν τον Απρίλιο του 2013 μαζί με έναν Συρο – Ιακωβίτη Μητροπολίτη και έκτοτε οι δύο Μητροπολίτες δεν έχουν δώσει σημεία ζωής.
Η δολοφονία χιλιάδων Χριστιανών στη Συρία και στο Ιράκ, η ισοπέδωση δεκάδων ναών και μοναστηριών και η καταστροφή εκατοντάδων εικόνων δεν συγκίνησε τη Δύση. Οι ηγέτες της, συμπλέοντας με τις σουνιτικές αραβικές χώρες του Κόλπου, κυρίως με τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ και με τη νεοοθωμανική Τουρκία χρηματοδοτούσαν και προμήθευαν με όπλα και πυρομαχικά τους τρομοκράτες σε βάρος του αλαουίτη –σιίτη προέδρου Άσαντ, αλλά ταυτόχρονα τους βοηθούσαν στην εξόντωση των Χριστιανών της Συρίας και του Ιράκ. Μόνο όταν άρχισαν οι τρομοκράτες να εκτελούν ομήρους – πολίτες των ΗΠΑ και της Αγγλίας άρχισαν οι δυτικές χώρες να αλλάζουν στάση.
Το Πατριαρχείο της Αντιοχείας είναι πάντοτε εμπερίστατο. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τότε που άρχισε ο πόλεμος στις μεγάλες πόλεις της Συρίας ( Δαμασκό, Χαλέπι, Χομς, Χάμα κ.α.) οι μεν Χριστιανοί που έμεναν σ’ αυτές ή έχουν μετακινηθεί σε ασφαλέστερα μέρη, ή έγιναν πρόσφυγες. Για λόγους ασφαλείας η Ιερά Σύνοδος του Πατριαρχείου συνεδριάζει στο Λίβανο και στην Πατριαρχική Μονή του Μπελεμέντ.
Η ιστορία της Εκκλησίας της Αντιοχείας
Η Εκκλησία της μεγάλης πόλεως της Αντιοχείας είναι η δεύτερη, που ιδρύθηκε από τους Αποστόλους, μετά από αυτήν των Ιεροσολύμων. Σ’ αυτήν μεταστράφηκε θαυματουργικά ο Παύλος και από απηνής διώκτης των Χριστιανών έγινε διαπρύσιος κήρυκας του Ευαγγελίου, στην τότε Οικουμένη, λαβών το προσωνύμιο «Απόστολος των Εθνών». Στην Αντιόχεια επίσης όσοι ακολουθούσαν τον Ιησού και πίστευαν στην Ανάστασή Του έλαβαν την ονομασία «Χριστιανοί».
Όσοι αποτελούσαν την Εκκλησία της Αντιόχειας ήσαν στην αρχή Αραμαίοι, εξελληνισμένοι Ιουδαίοι και Έλληνες. Έως και σήμερα οι Χριστιανοί της Συρίας είναι υπερήφανοι που μιλάνε αραμαϊκά, τη γλώσσα που μιλούσε ο Χριστός, όπως τονίζουν. Οι Αραμαίοι είναι οι ντόπιοι κάτοικοι, που δέχθηκαν τον Χριστιανισμό πριν από την εισβολή στη χώρα τους των Αράβων. Κάτι ανάλογο συνέβη με τους Κόπτες στην Αίγυπτο και με τους Ασσυρίους και τους Χαλδαίους στο Ιράκ
Λόγω της γεωγραφικής θέσης της Εκκλησίας τους δέχθηκαν πολλαπλά κτυπήματα από τους μωαμεθανούς και από τους παπικούς. Οι λατίνοι μισιονάριοι, κυρίως Ιησουίτες, και οι μουσουλμάνοι εξουσιαστές χρησιμοποίησαν κάθε μέσο για να τους προσηλυτίσουν. Οι παπικοί έφτασαν στο σημείο να κατασκευάσουν «ουνίτες», που ακολουθούσαν το δικό τους τυπικό, που έμοιαζαν με τους Ορθοδόξους, αλλά αναγνώριζαν το Πρωτείο του Πάπα… Υπό αυτές τις συνθήκες των βασάνων που πέρασαν επί αιώνες και περνούν ακόμα είναι θαύμα το πώς παρέμειναν ένα εκατομμύριο Ορθόδοξοι Χριστιανοί στη Συρία.
Από το 1724 έως το 1898 ο Πατριάρχης και ο ανώτερος κλήρος ήσαν Έλληνες. Στη συνέχεια είναι Άραβες, από τους οποίους πάντως πολλοί γνωρίζουν ελληνικά. Η Ελληνική Πολιτεία διατηρούσε θερμές σχέσεις με το Πατριαρχείο Αντιοχείας έως την εκλογή του Πατριάρχη Ιγνατίου Δ΄, το 1979. Τότε και λόγω του ψυχρού πολέμου, του καθεστώτος Άσαντ και άλλων περιστάσεων κατέστησαν τυπικές. Τώρα είναι καιρός να αναθερμανθούν με τον νέο και ελληνομαθή Πατριάρχη Ιωάννη, που εμπράκτως έχει δείξει ότι αγαπά την Ελλάδα.
Το Πατριαρχείο της Αντιοχείας έχει πιστούς στη Συρία, στον Λίβανο, στο Ιράκ, στις χώρες του Κόλπου και στη Διασπορά, κυρίως στη Δυτική Ευρώπη και στην Βόρεια Αμερική. Έδρα του, εν εξορία, είναι η Δαμασκός, αφού η Αντιόχεια ανήκει στην Τουρκία.
Φυλές και θρησκείες στη Συρία
Κατά το Ιταλικό Γεωγραφικό Ινστιτούτο Ντε Αγκοστίνι το 2006 η κατανομή του πληθυσμού κατά θρήσκευμα στη Συρία ήταν:
Μουσουλμάνοι Σουνίτες 12.380.000 74%
Μουσουλμάνοι Σιίτες 2.010.000 12%
Χριστιανοί Ορθόδοξοι 920.000 5,5%
Μουσουλμάνοι Δρούσοι 500.000 3%
Άλλοι Χριστιανοί 920.000 5,5%
Στους άλλους Χριστιανούς ανήκουν οι Μαρωνίτες, οι Μελχίτες, οι Αρμένιοι, οι Παπικοί, οι Χαλδαίοι, και οι Συροορθόδοξοι.-