του Σπύρου Ιωάννου
Με κάθε λαμπρότητα και μεγαλοπρέπεια εορτάζει στις 22-23 Αυγούστου, η ιστορική Μονή της Παναγίας της Προυσιώτισσας στον Προυσσό Ευρυτανίας.
35 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι και ακολουθώντας το φιδίσιο δρόμο της κοιλάδας της ποταμιάς, φτάνουμε στις αυλές του Μοναστηρίου, εκεί που η Παναγία, θέλησε να χτίσει το σπίτι της.Η ίδρυση της Μονής ανάγεται περίπου το 829μΧ την περίοδο της εικονομαχίας, όταν βασίλευε ο εικονομάχος Αυτοκράτορας Θεόφιλος. Δόθηκε διαταγή να καούν όλες οι ιερές εικόνες του Βυζαντίου και όσοι αντιστέκονταν να θανατώνονταν. Στην Προύσσα της Μικράς Ασίας, βρισκόταν ο μεγαλοπρεπής Ναός που φύλαγε σαν πολύτιμο θησαυρό, την εικόνα της Παναγίας. Όταν έφτασε εκεί το διάταγμα περί καταστροφής των Αγίων Εικόνων, ένα αρχοντόπουλο πήρε την εικόνα και ήρθε στα μέρη της τότε Ελλάδας. Φτάνοντας στην Θράκη, η εικόνα χάθηκε και μη ξέροντας την αιτία που χάθηκε η εικόνα, το αρχοντόπουλο έκλαιγε και οδύρονταν, λέγοντας ότι δεν ήταν άξιος και η εικόνα έφυγε από αυτόν.
Στην περιοχή της Ευρυτανίας, και σε μια πολύ δυσπρόσιτη περιοχή , όπου ακόμη και σήμερα μόνο άγρια ζώα μπορούν και μένουν εκεί, και στις απολήξεις των μεγάλων βουνών Καλλιακούδας και Χελιδώνας, η Κυρα της Ρούμελης θέλησε να χτίσει το σπίτι της.
Ένα βοσκόπουλο που έβοσκε τα γίδια του, τη νύχτα από 22 προς 23 Αυγούστου, στην απέναντι μεριά του βουνού, είδε έναν φωτεινό στύλο, που ξεκινούσε από την γή και έφτανε στον ουρανό. Έντρομο από το φόβο του άκουγε ταυτόχρονα και γλυκές μελωδίες και ψαλμούς. Αρχικά του πέρασε από το μυαλό ότι ήταν ουράνιο τόξο. Αλλά και πάλι μονολογούσε και έλεγε ότι το ουράνιο τόξο έβγαινε τη μέρα και πάντα μετά από βροχή, ενώ τότε ήταν νύχτα και καλοκαίρι. Πήγε και διηγήθηκε αυτό που είδε στον πατέρα του και αυτός με τη σειρά του στους γύρω βοσκούς. όλοι μαζί μετά από 3 βράδια πήγαν και αντικρίσανε όλοι μαζί τον ουράνιο στύλο που προαναφέραμε και τις γλυκές μελωδίες. Έπειτα από αναζήτηση και φτιάχνοντας μονοπάτια, είδαν στην σπηλιά όπου ξεκινούσε ο ουράνιος στύλος την εικόνα της Παναγιάς να φεγγοβολά και να αστράφτει. Τότε όλοι την προσκύνησαν και δόξασαν τον Τριαδικό μας Θεό για το θαύμα που τους αποκάλυψε.
Έτσι έχουμε εν συντομία το ιστορικό της ίδρυσης της Ιεράς Μονής όπου φυλά τον πολύτιμο θησαυρό της Ορθοδοξίας μας την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Προυσιώτισσας, κάνοντας χιλιάδες θαύματα στο διάβα των αιώνων όσους με ευλάβεια και ταπείνωση την προσκυνούν.
Η Ιερά Μονή διαθέτει επίσης και 2 τριώροφους ξενώνες για τη φιλοξενία των προσκυνητών ( απαραίτητη τηλεφων. επικοινωνία με τον ηγούμενο αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Δρόσο 2237080705-2237080726 κάθε μεσημέρι 3-4 για τη δωρεάν φιλοξενία).
Η εικόνα της Παναγίας είναι τύπου Οδηγήτριας και είναι επιχρυσωμένη με αργυροεπίχρυση ένδυση δώρο του στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη που φιλοξενούνταν στη Μονή την περίοδο της επανάστασης του 1821. Επίσης αξίζει να αναφέρουμε το αγίασμα της Παναγίας , του μουσείο εκκλησιαστικών ενθυμημάτων, το μουσείο των ελληνικών γραμμάτων της Ρούμελης -κρυφό σχολείο την περίοδο 1821 και άλλα αξιοθέατα πέριξ της Μονής όπου μπορεί να θαυμάσει ο επισκέπτης.