Μιὰ ἀπὸ τὶς πολλὲς ἑορτὲς τοῦ Σταυροῦ, ποὺ τιμάει ἡ Ἐκκλησία μας, εἶναι ἡ Πρόοδος τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, κατὰ τὴν 1η Αὐγούστου. Στὸ Βυζάντιο ὑπῆρχε τὸ ἔθιμο ἤδη ἀπὸ τὸ ἑσπέρας τῆς προηγουμένης ἡμέρας, τῆς 31ης Ἰουλίου, νὰ ἐξέρχεται ὁ Σταυρὸς ἀπὸ τὴν μεγάλη Ἐκκλησία, τὴν τοῦ Θεοῦ Σοφία, ἢ ἀπὸ τὸ παλάτι, ὅπου φυλασσόταν, καὶ γιὰ δύο ὁλόκληρες ἑβδομάδες, μέχρι καὶ τὴν παραμονὴ τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, νὰ προ-οδεύῃ στὴν Βασιλεύουσα, μὲ ἐπικεφαλῆς τῆς πομπῆς τὸν αὐτοκράτορα καὶ μὲ τὴν συνοδεία πλήθους πιστῶν, πρὸς τιμὴ τῆς Παναγίας καὶ πρὸς ἁγιασμὸ καὶ ἐνίσχυση τῶν ἰδίων γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση παντὸς κακοῦ καὶ τὴν ἀποτροπὴ παντοίας νόσου.
Στὶς ἡμέρες μας ἡ μνήμη αὐτὴ τῆς Προόδου τοῦ Σταυροῦ τιμᾶται πανηγυρικά, σὲ πολλὲς μάλιστα ἐκκλησίες μὲ ἀγρυπνία, καθ’ ὅτι ἀποτελεῖ καὶ τὴν ἀφετηρία τῆς εἰσόδου μας στὴν Σαρακοστὴ τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως. Σύμφωνα, μάλιστα, μὲ τὸ Ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς, οἱ πιστοὶ καλοῦνται νὰ δεχθοῦν «καθαρᾷ διανοίᾳ τὸ σωτήριον ὅπλον τοῦ Σταυροῦ», ὁ Ὁποῖος «μέλλει προ-έρχεσθαι δωρούμενος θείαν χάριν καὶ ἰώμενος τὰ νοσήματα ψυχῶν ὀμοῦ καὶ σωμάτων».
Εἶναι γνωστὴ ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας στὴν σωστικὴ δύναμη τοῦ Σταυροῦ, ποὺ τὸν θεωρεῖ «ἰσχὺ καὶ κραταίωμα τῶν πιστῶν», «ὅπλον ἀκαταμάχητον» κατὰ τῶν ἐναντίων δυνάμεων τοῦ πολεμήτορος διαβόλου καὶ «ἀνίκητον τρόπαιον» ὅλων τῶν ὑπερασπιστῶν τῆς πίστεως καὶ τῆς πατρίδος, σὲ κάθε ἐποχή.
Κυρίως, ὅμως, ὁ Σταυρὸς εἶναι τὸ σημεῖον τοῦ Θεανθρώπου καὶ ὑπενθυμίζει τὴν σταυρική Του θυσία ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου σωτηρίας. Συμβολίζει τὴν Ἐσταυρωμένη Ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ Πατέρα καὶ πρὸς τὸν συνάνθρωπο, ὅπως αὐτὴ δηλώνεται ἀπὸ τὴν ὑπακοὴ τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ στὸ θέλημα τοῦ Πατρός Του («οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλὰ ὡς σύ») καί, συγχρόνως, ἀπὸ τὴν συγχωρητικότητα πρὸς τοὺς σταυρωτές Του («Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσιν»).
Ἡ Ἐκκλησία μας, λοιπόν, ξεκινάει τὴν εὐλογημένη αὐτὴν περίοδο τοῦ Δεκαπενταυγούστου, προτάσσοντάς μας τὸν Σταυρὸ τοῦ Κυρίου, τὸ σύμβολο τῆς δικῆς μας σωτηρίας, καὶ ὑπενθυμίζοντας τὸ δικό μας χρέος, ὡς πιστῶν τέκνων τοῦ Κυρίου, νὰ ἀγωνιζώμαστε «σταυρικά», ἐναρμονίζοντας τὸ δικό μας θέλημα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ παράλληλα διακονῶντας τὸν συνάνθρωπο πρὸς δόξα Θεοῦ.
Αὐτὸ ἀκριβῶς ἔκανε καὶ ἡ Παναγία μας, ποὺ δέχθηκε νὰ γίνῃ τὸ ὄχημα τῆς δικῆς μας σωτηρίας («ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμα σου»), καὶ, στὴν συνέχεια, νὰ ὑπηρετήσῃ πιστὰ τὸ θέλημά Του, μὲ τὴν κατὰ Θεὸν ζωὴ καὶ πολιτεία της. Τὸ ἴδιο, βεβαίως, μᾶς καλεῖ νὰ κάνωμε καὶ ἐμεῖς, μὲ τὴν προτροπή της στὸν γάμο τῆς Κανᾶ, ποὺ ἀποτελεῖ διαχρονικὴ παραίνεση πρὸς κάθε πιστό: «ὅ τι ἂν λέγῃ ὑμῖν ποιήσατε». Ὁ λόγος αὐτὸς τῆς Παναγίας φανερώνει, βεβαίως καὶ πρωτίστως, τὴν ἀπόλυτη βεβαιότητά της ὅτι ὁ Υἱός της καὶ Θεός μας θὰ ἐνεργήσῃ τὰ πάντα πρὸς φανέρωση τοῦ δικοῦ Του θελήματος καὶ γιὰ δικό μας ὄφελος.
Γι’ αὐτὸ καὶ στὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ νὰ ἔχωμε ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὸ πρόσωπό Του, διότι Ἐκεῖνος, ὅταν ἔλθῃ ἡ ὥρα, θὰ μᾶς ἐνδυναμώσῃ νὰ μαρτυρήσωμε τὸ ὄνομά Του. Στὸ συγκεκριμένο ἀπόσπασμα, ἀπευθυνόμενος στοὺς μαθητές Του, ἑπομένως καὶ σὲ ὅλους ἐμᾶς, ὁ Κύριος τοὺς λέει μὲ νόημα ὅτι τοὺς ἀποστέλλει στὸν κόσμο «ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων». Τοὺς προτρέπει, ὅμως, νὰ μὴν φοβηθοῦν ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τῆς ἀδικίας, οὔτε νὰ μεριμνήσουν «πῶς ἢ τί λαλήσωσιν», διότι «οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστὲ οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρὸς ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν» (Ματθ., ι’ 10-16). Μπορεῖ, ἑπομένως, νὰ εἴμαστε –καὶ εἴμαστε- ἀδύναμοι καὶ νὰ μὴν ἔχωμε ἀνθρωπίνως καμμία πιθανότητα καὶ ἐλπίδα σωτηρίας μέσα στὸν ἀντί-χριστο κόσμο, ὁ Κύριος, ὅμως, μᾶς διαβεβαιοῖ ὅτι θὰ μᾶς ἐνδυναμώσῃ καταλλήλως καὶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα θὰ μᾶς φωτίσῃ ἐπαρκῶς, ὥστε νὰ δώσωμε τὴν μαρτυρία μας γιὰ Ἐκεῖνον, μὲ φρόνηση καὶ ἀκεραιότητα (ὅ.π. 16), ὅπως ἔκανε ἡ Παναγία μας καὶ ὅλοι μας οἱ Ἅγιοι.
Μὲ τὰ ὅπλα αὐτά, λοιπόν, καλούμαστε καὶ ἐμεῖς, μὲ τὴν νηστεία, τὴν προσευχή, τὴν σύνεση καὶ κυρίως τὴν πίστη καὶ τὴν θεία ἐνδυνάμωση, νὰ ἑορτάσωμε πανηγυρικὰ τὶς ἑορτὲς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος μας καὶ τῆς Κοιμήσεως τῆς Παναγίας μας. Ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ποὺ προ-οδεύει γιὰ τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴν προστασία ὅλων μας ἂς εἶναι καὶ δικός μας ὁδηγός, ἰσχὺς καὶ κραταίωμα στὴν ἀνηφορικὴ ὁδὸ τῆς προσωπικῆς μας μεταμορφώσεως καὶ σωτηρίας. Ἀμήν. Γένοιτο!
άρθρο Σοφία Μπεκρή - Θεολόγος