Άρθρο του π. Αυγουστίνου Βλάχου (Ι.Μ.Ν.Ιωνίας)
Λίγες σκέψεις για τη νηστεία, ενόψει της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Πρέπει να καταλάβουμε, πως η Εκκλησία μας δεν έχει νόμους για τα τρόφιμα με τον ίδιο τρόπο που ο Ιουδαϊσμός, το Ισλάμ ή ο Ινδουισμός έχουν.
Ναι, οι παραπάνω θρησκείες έχουν νόμους, απαράβατους κανόνες για τα τρόφιμα αλλά η Ορθοδοξία, ο Χριστιανισμός, δεν είναι θρησκεία.
Για παράδειγμα, τόσο ο Ιουδαϊσμός όσο και το Ισλάμ απαγορεύουν την κατανάλωση χοιρινού κρέατος. Ο Ινδουισμός (τουλάχιστον όπως ασκείται από μερικούς) απαγορεύει την κατανάλωση μοσχαρίσιου κρέατος και μερικά απ' τα βιβλία του δηλώνουν ότι όποιος τρώει αυτό το είδος κρέατος, δεν μπορεί να έχει γνώση Του Θεού (!)
Κανείς εβραίος, μουσουλμάνος ή ινδουιστής δεν μπορεί να λάβει απαλλαγή απ' αυτούς τους νόμους. Είναι πιθανότερο να λάβει απαλλαγή απ' το νόμο της βαρύτητας παρά απ' τους εν λόγω νόμους..
Προσέξτε, έχει σημασία που το τονίζω και επαναλαμβάνομαι:
Δεν είναι «κατευθυντήριες γραμμές για τα τρόφιμα» αλλά «νόμοι για τα τρόφιμα». Το.. «ακάθαρτο φαγητό» για τις παραπάνω θρησκείες, παραμένει «ακάθαρτο», ανεξάρτητα απ' το οτιδήποτε.
Ο Χριστιανισμός πάλι δεν έχει τέτοιου είδους νόμους. Ο Απόστολος Παύλος, στην προς Ρωμαίους Επιστολή του, είναι ξεκάθαρος:
«Οίδα και πέπεισμαι εν Κυρίω Ιησού ότι ουδέν κοινόν δι' αυτού».
Δηλαδή:
«Γνωρίζω πολύ καλά και τρέφω αυτή την πεποίθηση απ' τον Κύριό μου Ιησού, ότι καμία τροφή δεν είναι ακάθαρτη από μόνη της».
Δικαιολογημένα τώρα θ' αναρωτιέστε:
Και τότε ποιο το νόημα της νηστείας;
H αποχή μας αυτές τις ημέρες από συγκεκριμένες τροφές, δεν έχει να κάνει τόσο με το στομάχι όσο με την καρδιά. Ο Θεός αρχικά μας δημιούργησε ως πνεύμα, ψυχή και σώμα, μ' αυτά τα τρία, ιεραρχικά διατεταγμένα.
Δηλαδή:
Tα σώματά μας υποταγμένα στην ψυχή μας και την ψυχή μας υποταγμένη στο πνεύμα.
Μην κοιτάτε που τώρα όλα είναι αναποδογυρισμένα και ανεστραμμένα. Τώρα, οι σωματικές μας ορέξεις μας κυβερνούν, με τις ψυχές και τις προσωπικότητές μας ν' ακολουθούν υπάκουα αυτές τις σωματικές επιθυμίες.
Η νηστεία λοιπόν αδέλφια μου, έχει σκοπό ν' ανατρέψει αυτή την ανισορροπία και να μας επαναφέρει στην πρότερη κατάσταση. Νηστεύοντας από καλές τροφές, όπως το κρέας, το ψάρι, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά, εκπαιδεύουμε τις ορέξεις μας να υποταχθούν.
Η ζωή της ψυχής μου, από πολλές απόψεις, εξαρτάται από τη ζωή του σώματός μου. Όταν φοράμε τα καλά μας ρούχα, δεν αλλάζει όλη μας η ψυχολογία; Όταν μια γυναίκα φοράει ένα βραδινό φόρεμα, δεν γίνεται διαφορετική; Όχι μόνο διαφέρει από το πώς φαίνεται, απ' την εξωτερική της εμφάνιση αλλά και από τα δικά της εσωτερικά συναισθήματα, φαίνεται διαφορετικά, αισθάνεται διαφορετικά!
Ε, όπως η καλή κατάσταση της ψυχής εξαρτάται ακόμα κι απ' τα ρούχα που φοράμε, ακόμα περισσότερο εξαρτάται από το πώς αισθάνεται το σώμα μας, απ' την κατάστασή του!
Είχα διαβάσει σ' ένα βιβλίο για τον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ, πως ερωτηθείς κάποτε ο Άγιος πώς να κρατήσει κάποιος τη νηστεία, απάντησε:
«Πρέπει να δώσουμε στο σώμα μας να καταλάβει ότι κι αυτό είναι ένοχο».
Φυσικά δεν είναι το σώμα μας που αμαρτάνει. Είναι η ελεύθερη βούλησή μας που το κάνει. Το σώμα μας δεν είναι ένοχο για τις αμαρτίες που διαπράττει. Η ψυχή μας είναι. Αλλά πολλές αμαρτίες διαπράττονται όταν το πάθος το οποίο έχει αναδευτεί στην ψυχή μας, αυξάνεται κατά πολύ μέσα απ' το σώμα μας, το οποίο λειτουργεί ως ένα είδος ηχείου. Έτσι, μερικές φορές πρέπει να μειώσουμε τη δραστηριότητα αυτού του «ηχείου», για να μην αντηχεί τόσο έντονα.
Προσέξτε όμως μην πέσουμε στην εξής παγίδα, που δυστυχώς πολλοί από εμάς πέφτουν αυτές τις ημέρες:
Η νηστεία δεν είναι μια δοκιμασία που αυτοσκοπός μας πρέπει να είναι να φέρουμε εις πέρας. Η νηστεία μας δεν πρέπει να περιορίζεται σε μια προσεκτική εξέταση της συσκευασίας ενός προϊόντος που αγοράζουμε στο σούπερ μάρκετ, για να βεβαιωθούμε ότι δεν περιέχει κάποιο αρτύσιμο συστατικό.
Νηστεύουμε για να δούμε, για να γνωρίσουμε τις αδυναμίες μας. Νηστεύουμε για να μάθουμε ότι είμαστε ο Τελώνης και ο Ληστής. Αν η νηστεία μας δεν παράγει αυτό το αποτέλεσμα μέσα μας, τότε δεν νηστεύουμε σωστά, ακόμα κι αν τηρούμε όλους τους κανόνες.
Ο Χριστός είπε στους Φαρισαίους που είδαν τους μαθητές Του να τρίβουν στάχυα και να τρώνε τους καρπούς τους το Σάββατο:
«Ο άνθρωπος δεν φτιάχτηκε για το Σάββατο αλλά το Σάββατο για τον άνθρωπο».
Το ίδιο συμβαίνει και με τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και τη νηστεία. Στόχος μας δεν είναι να κρατήσουμε τέλεια τη Σαρακοστή. Όχι! Στόχος μας είναι να γνωρίσουμε την αδυναμία μας, να προσευχηθούμε με λαχτάρα και πείνα στην καρδιά μας, όχι στην κοιλιά μας.
Ναι, όπως έγραψα και παραπάνω η νηστεία μας βοηθά να το κάνουμε αυτό αλλά το να νηστεύουμε τέλεια όσον αφορά τις τροφές για όλη την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και να μην είμαστε σπασμένοι και ταπεινωμένοι απ' αυτήν, είναι πολύ χειρότερο από το να μην νηστεύουμε καθόλου.
Τουλάχιστον αυτός που δεν νηστεύει καθόλου, δεν τρέφει καμία αυταπάτη για τα «πνευματικά του επιτεύγματα»..
Έτσι, καθώς προετοιμαζόμαστε με τη βοήθεια Του Θεού να εισέλθουμε στο στάδιο της Σαρακοστής, ας μην μπερδεύουμε τα μέσα για τον σκοπό. Ας χρησιμοποιήσουμε σοφά τα εργαλεία που μας δίνει η Εκκλησία. Ας πιέσουμε τους εαυτούς μας. Ας προσευχηθούμε με τον Τελώνη και τον Ληστή. Και ας ποθούμε, εν ενί πνεύματι και μια καρδία, την ένδοξη Ανάσταση Του Κυρίου και Θεού μας, Ιησού Χριστού!
Καλή Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή!
Καλή δύναμη σε όλες και όλους!