Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἠλείας κ. Γερμανός ἔστειλε πρό ἡμερῶν (7-4-2020) πρός τούς αἰδ. Ἐφημερίους τῆς Μητροπόλεως Ἠλείας Ἐγκύκλιο, διά τῆς ὁποίας ὁρίζει ὅτι οἱ Ἐκκλησίες τῶν Πόλεων καί τῶν χωριῶν τῆς Μητροπόλεώς μας θά εἶναι κλειστές καί θά λειτουργεῖ μόνον ὁ Μητροπολιτικός Ναός Ἁγίου Νικολάου Πύργου πού οἱ τελούμενες Ἀκολουθίες θά μεταδίδωνται ἀπό τόν Ραδιοσταθμό τῆς Μητροπόλεώς μας (107,6 στά FM) καί ἀπό τήν ΟΡΤ, σύμφωνα μέ ὅσα ὁρίζουν οἱ ἀποφάσεις τῆς Κυβερνήσεως καί τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.
Στίς διάφορες ἱστοσελίδες ἐγράφηκαν διάφορα ἐπικριτικά σχόλια. Πολλά ἐστάλησαν μέ Ε MAIL καί στόν Μητροπολίτη.
Εἰς ὅσους βρῆκε τήν εὐκαιρία, ἀπάντησε ὁ Σεβασμιώτατος.
Μία εὐρύτερη ἀπάντησι ἔδωκε στόν κ. Παῦλο. Αὐτήν τήν ἀναρτᾶμε σήμερα καί στήν Ἱστοσελίδα τῆς Μητροπόλεως καί τήν διδει στόν Τοπικό μας Τύπον διά τό εὐρύτερον ἐνδιαφέρον της. Τήν παραθέτουμε:
“Ἀγαπητέ μου Παῦλε,
Χαῖρε πάντοτε ἐν Κυρίῳ Σαρκωθέντι, Σταυρωθέντι, Ταφέντι, Ἀναστάντι καί Ἀναληφθέντι εἰς τά δεξιά τοῦ Θεοῦ καί Πατρός μαζί μέ ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο Γένος· Χαῖρε οἰκογενειακῶς, ἀλλά μαζί καί μέ ὅλους τούς χωριανούς σου καί τούς γνωστούς σου .
Ἔλαβα τήν ἀπό 9-4-2020 ἐπιστολήν σου καί σ’εὐχαριστῶ, ἀλλά καί θερμά σέ συγχαίρω γιατί δέν κράτησες τούς προβληματισμούς σου στήν ἀπό 7-4-2020 Ἐγκύκλιό μου πρός τούς Αἰδ. Ἐφημερίους τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἡμῶν διά τό πῶς θά λειτουργήσουν οἱ Ἱεροί Ναοί μας κατά τήν περίοδον τῆς Μ. Ἐβδομάδος καί τοῦ Πάσχα, ἀλλά ἠθέλησες μέ τό Γράμμα σου αὐτό νά τούς ἀναφέρης εἰς ἐμέ καί νά συζητήσουμε τά προκύψαντα ζητήματα, ὅπως μοῦ τά ἀναφέρης.
Λοιπόν στά ἐρωτήματά σου ἀπαντῶ ὡς ἑξῆς:
Ἐρωτᾶς, γιατί μέ τήν Ἐγκύκλιό μου ὑπερέβηκα τούς Νόμους τοῦ Κράτους καί τῆς Ἱερᾶς Συνόδου.
Ἀπάντησις. Ἡ ἀπόφασις τῆς Κυβερνήσεως εἶναι μέχρι τῆς 20 Ἀπριλίου, Δευτέρα τοῦ Πάσχα, νά εἶναι ὅλες οἱ Ἐκκλησίες κλειστές διά τόν Λαόν καί μόνον νά λειτουργοῦν οἱ Ναοί τῶν Ἱερῶν Μονῶν μέ κλειστή τήν ἐξώπορτα τῆς Μονῆς καί οἱ Μητροπολιτικοί Ναοί , ἀπό ὅπου μεταδίδονται οἱ Ἀκολουθίες τηλεοπτικά ἤ ραδιοφωνικά. Νά μή χτυποῦν οἱ καμπάνες, νά μή μεταδίδωνται οἱ λειτουργίες ἀπό τά μεγάφωνα τοῦ Ναοῦ. Δέν ἐπιτρέπεται ἡ διανομή τοῦ Ἁγίου Φωτός ἀπό τούς Δήμους στά σπίτια.
Ταῦτα ρητῶς ἐδήλωσε ἡ κυρία Ὑπουργός Παιδείας καί ὁ ἁρμόδιος Ὑφυπουργός κ. Χαρδαλιάς. Ἄρα ἡ ἰδική μου Ἐγκύλιος δέν ἔρχεται εἰς ἀντίθεσιν μέ ὅσα ὁρίζει ὁ Νόμος.
Βεβαίως αὐτά ὁρίζονται μέχρι τήν Δευτέρα τοῦ Πάσχα, ἐνῶ ἐγώ καθώρισα τί θά κάνουμε καί τήν Τρίτη τοῦ Πάσχα μέχρι τῆς Ἀναλήψεως. ΝΑΙ, ἀλλά ἄμα ὅλα πᾶνε καλά, καί τό Κράτος δέν δώσει παράτα στά μέτρα, ἐγώ εἶμαι πανέτοιμος νά ἀνακαλέσω ἀμέσως ὅσα ἔγραψα. Αὐτό , τό ἐλεύθερον ὅλοι γρήγορα τό μαθαίνουν καί εὐκολώτερα τό ἐφαρμόζουν. Δύσκολο εἶναι νά μάθης καί νά ἐφαρμόζης τήν ἀπαγόρευσι.
Ἄλλωστε καί ἐσύ μοῦ γράφεις, ὅτι πιστεύεις πώς οὔτε τήν ἀπόδοσι τοῦ Πάσχα θά ἑορτάσουμε λαμπρῶς. Ὁ Θεός βοηθός καί ὅ,τι ἐπιτρέψει δεκτόν.
Ἡ Ἱερά Σύνοδος εἷπε ὅσα εἷπε, διά τό ἄνοιγμα τῶν Ναῶν κάποιες ὧρες, ἀλλά ὁ ἐκπρόσωπος τῆς Ἱεραρχίας, Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου δημοσίως καί πολλές φορές ἐδήλωσε, ἑρμηνεύοντας ὀρθῶς τήν ἀπόφασι τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 1-4-2020, ὅτι ἐπρόκειτο διά τήν εἴσοδο στούς Ναούς τοῦ προσωπικοῦ καί ὅτι οἱ Ναοί θά εἶναι κλειστοί γιά τούς πιστούς.
Ἄρα στό σημεῖο αὐτό ἡ Ἐγκύκλιός μου δέν ἔρχεται εἰς ἀντίθεσιν μέ ὅσα ἐννοοῦσε ἡ Ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου. Δηλαδή ἡ ταπεινότης μου ἑρμήνευσε πιό ὀρθά ἀπό κάποιους ἄλλους τό τί ἐννοοῦσε ἡ Ἐγκύκλιος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου .
Μέ ἐρωτᾶς · Γιατί νά μή λειτουργοῦν ὅλοι οἱ Ναοί , κεκλεισμένων τῶν θυρῶν. Ἀπαντῶ:
α. Τέλεσις θείας Λειτουργίας χωρίς τήν συμμετοχήν τοῦ Λαοῦ εἶναι Θεολογικά καί Λειτουργικά ἐλλειπής. Ἡ Λειτουργία εἶναι προσφορά ὅλης τῆς Ἐκκλησίας, Κλήρου καί Λαοῦ μαζί. Στό τέλος τῆς προσφορᾶς ὁ λειτουργός καλεῖ τόν Λαόν «μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης νά προσέλθη εἰς θείαν Κοινωνίαν. Ὅμως ἡ προσέλευσις τῶν πιστῶν στόν Ναόν ἔχει ἀπαγορευθῆ.
β. Διότι ἡ ἀπαγόρευσίς μου αὐτή σέ τίποτα δέν στερεῖ ἐσᾶς τούς πιστούς, τά Λαϊκά Μέλη τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐσεῖς οὕτως ἤ ἄλλως θά εὑρίσκεσθε στά σπίτια σας, ἀφοῦ ἡ Πολιτεία δέν ἐπιτρέπει μετακίνησι τῶν πιστῶν ἀπό τό σπίτι διά τόν Ναόν, τούς δέ Ναούς ὁρίζει νά εἶναι κλεισμένοι. Ἄρα οἱ Χριστιανοί μας θά ταλαιποροῦνται ἄσκοπα, μπορεῖ καί νά πληρώσουν πρόστιμα. Δέν πρέπει νά μέ ἐνδιαφέρει αὐτό; ( ἰδέ καί παρακάτω παράγραφο 4β II καί III καί ἄλλους κινδύνους πού ἔχει τοῦτο).
γ. Στήν Μητρόπολί μας ἔχουμε 220 ἐνορίες καί 223 ἱερείς. Διά νά λειτουργήσουν ὅλοι οἱ ἱερεῖς, θά χρεισθῆ νά μετακινηθοῦν καί 440 ἱεροψάλτες καί ἄλλοι 220 νεωκόροι.
Δηλαδή στήν Μητρόπολί μας - ὄχι σ’ὅλο τόν Ν. Ἠλείας – θά πρέπει καθημερινά τίς ἡμέρες αὐτές καί δύο φορές ἡμερησίως (πρωΐ καί βράδυ) νά μετακινηθοῦν 883 ἄνθρωποι καί αὐτοκίνητα. Αὐτό δέν εἶναι ὑπέρ τῆς διαδόσεως τοῦ κορονοϊοῦ; Καί ἄν ἀρρωστήση ἕνας ἀπ’ὅλους, ποιός θά ἔχη τήν εὐθύνη; Ἐγώ πάντως δέν εἶμαι τόσο δυνατός, καί διά τοῦτο δέν μπορῶ νά σηκώσω μιά τέτοια εὐθύνη.Ἐξ ἄλλου εἶμαι καί Πνευματικός Πατέρας, πῶς νά ἀντέξω μιά τέτοια συμφορά; Ἐσύ θά πάρης μιά τέτοια εὐθύνη; Καί ἐάν ἀρρωστήση ἕνας γνωστός σου ἱερέας, ἤ ψάλτης ἤ νεωκόρος, τί θά τοῦ λές, ὅταν εἶναι διασωληνωμένος καί δέν μπορεῖ νά ἀναπνεύση; Ἤ ἄν πεθάνη, τί θά λές στήν οἰκογένειά του, ὅταν μάλιστα καί σ’αὐτούς μεταδώση τόν κορονοϊό; Γιά φαντάσου νά ἀρρωστήσουν 6 καί ὄχι ἕνας. Τότε λένε οἱ εἰδικοί, ὁ ἕνας μολύνει ἄλλους 4. Ἄρα θά μολυνθοῦν 24, οἱ 24 ἐπί 4=96. Τό φαντάστικες τί ἔχει νά γίνη; Χαθήκαμε.
Μέ ἐρωτᾶς· «Γιατί νά μή εἶναι ἀνοικτά τά μικρόφωνα τοῦ Ναοῦ πού θά λειτουργεῖ». Σοῦ ἀπαντῶ: Γιατί ἐνῶ οὐδέν προσφέρουν, εἶναι πολύ πιθανόν νά ζημιώσουν. Ἰδού γιατί:
α. Γιατί ὑπάρχουν ἄνθρωποι γείτονες τοῦ Ναοῦ πού ἐνοχλοῦνται ἀπό τά ἐξωτερικά μεγάφωνα τοῦ Ναοῦ καί συνεχῶς κάνουν παράπονα. Πολλάκις καί στήν Ἀστυνομία ἔχουν καταφύγει καί στόν Εἰσαγγελέα. Θά τούς περιφρονήσουμε; Εἶναι τοῦτο λογικό, χριστιανικό καί νόμιμο; Γνωρίζεις, ὅτι σχεδόν ἔχουν ἀπαγορευθῆ νά κτυπᾶνε τά ὡρολόγια τῶν Ναῶν; Δέν ἦσαν παραδοσιακά καί στό παρελθόν πολύ χρήσιμα ; Τώρα ὅμως καί τά μικρά παιδιά ἔχουν ὡρολόγιο καί ὅλα τά κινητά δείχνουν τήν ὥρα. Συμφωνεῖς πού δέν κτυποῦν; Τό ἴδιο νομίζω σιγά – σιγά θά γίνη καί γιά τίς καμπάνες, ἀφοῦ δέν περιέχουν κάτι τό οὐσιαστικό γιά τήν πίστιν καί τήν λατρείαν μας. Ἁπλῶς ἦτο καί εἶναι παραδοσιακός τρόπος ἐνημερώσεως τῶν πιστῶν.
β. Ἔπειτα· Γιά ποιό λόγο νά μεταδίδεται ἡ Ἀκολουθία ἀπό τά μεγάφωνα ἔξω ἀπό τόν Ἱερόν Ναόν; Μήπως γιά νά συγκεντρωθοῦν οἱ πιστοί ἀπ’ ἔξω καί νά ἀκούουν; Ἄν ΝΑΙ, αὐτό ἔχει τούς ἑξῆς κινδύνους:
Ι. Ἀφοῦ ἀπαγορεύονται οἱ μετακινήσεις διά τούς Ναούς, θά τούς συλλάβουν οἱ ἀστυνομικοί καί δέν θά τούς ἀφήσουν νά ἔλθουν, ἀλλά θά τούς βάλουν καί πρόστιμο. Ἄν δηλώσουν , ὅτι πηγαίνουν νά ψωνίσουν καί ἔλθουν στό Ναό, τότε θά ὑποπέσουν στό ἁμάρτημα τῆς ψευδοῦς Δηλώσεως καί θά ἔχουν μεγαλύτερο πρόστιμο.
ΙΙ. Ἄν ἔλθουν καί συγκεντρωθοῦν ἔξω ἀπό τούς Ναούς, ἀφοῦ οἱ συγκεντρώσεις ἀπαγορεύονται, θά ἐπέμβη καί πάλιν ἡ Ἀστυνομία καί θά τούς συλλάβη. Ἄρα καί πρόστιμα θά πληρώσουν καί ποινικές εὐθύνες θά ἔχουν οἱ Χριστιανοί μας. Εἶναι αὐτό ὠφέλιμο; Ἐγώ ὡς Πνευματικός Πατέρας δέν παίρνω τήν εὐθύνη. Ἐσύ τήν παίρνης; Ποιός θά πληρώση τά πρόστιμα, τούς δικηγόρους, τά δικαστικά ἔξοδα καί τήν ταλαιπωρία τῶν Χριστιανῶν μας; Καί αὐτά ὅλα γιά νά ἀκούσουν τόν ἱερέα τοῦ Χωριοῦ τους ἤ τούς ψάλτες τους; Ἀξίζει ἕνας τέτοιος κίνδυνος;
ΙΙΙ. Ὅμως μπορεῖ νά μοῦ ἀπαντήσεις: Θά εἴμαστε στά σπίτια μας κλεισμένοι καί ἀπό ἐκεῖ θά ἀκοῦμε τόν παπά καί τούς ψάλτες τῆς ἐνορίας μας (ἄς ποῦμε τοῦ Βουνάργου, ἤ τοῦ Σιμόπουλου ἤ τοῦ Κούμανι ἤ ὁποιουδήποτε ἄλλου χωριοῦ). Ἀπαντῶ:
Πρῶτον· Δέν νομίζεις ὅτι εἶναι καλύτερα νά ἀκοῦμε ἀλλά καί νά βλέπουμε τόν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπον Ὠλένης κ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΝ, τούς ψάλτες καί τούς ἱερεῖς τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἀγίου Νικολάου Πύργου ἤ τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἀθηνῶν ἤ τῆς Θεσσαλονίκης; Δέν θά προσευχώμεθα καλύτερα, λόγω τῆς ἀνάγκης βέβαια, βλέποντας καί ἀκούοντας τούς ἱερεῖς καί ψάλτας τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ;
Δεύτερον· Τά μεγάφωνα τοῦ Ναοῦ τῆς ἐνορίας , ὁποιασδήποτε ἐνορίας, μπορεῖ νά ἀκούωνται μέσα στά σπίτια ὅλης τῆς ἐνορίας ; Δέν πιστεύω. Τότε ὅμως θά ἔχουμε ἄλλο πρόβλημα· Οἱ στά κοντινά σπίτια κατοικοῦντες θά ξεκουφαίνονται, θά φωνάζουν στούς ἱερεῖς καί στούς ψάλτας : Πιό σιγά. Ὅσοι ὅμως εἶναι μακρυά θά φωνάζουν: Δυνατότερα πάτερ.
Τρίτον· Συνήθως τήν Μ. Ἑβοδμάδα κάνει κρύο. Ἄρα στά σπίτια μας θά ἔχωμε τά παράθυρα κλειστά. Θά ἀκούομε; Ἀσφαλῶς ΟΧΙ. Ἐπίσης πολλές φορές φυσάει ἔνεμος δυνατός Νοτιᾶς ἤ Βοριᾶς. Ἄν φυσάει Νοτιᾶς, ἡ φωνή θά πηγαίνει στά ἀνατολικά σπίτια. Ἄν βοριᾶς στά Δυτικά. Οἱ ἄλλοι δέν θά ἀκοῦνε. Ἤ θά πρέπει νά ἔχουμε σέ κάθε ἐνορία ἐκτός ἀπό τόν ἱερέα, τούς ψάλτας καί τόν νεωκόρο καί 4 ἀνθρώπους, στά τέσσερα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος , διά νά ἀκούη ἄν καί πόσο ἀκούονται ὁ ἱερέας καί οἱ ψάλτες καί νά πηγαίνη στό ναό νά τούς λέει: Πιό σιγά ἤ πιό δυνατά. Ἤ ἄν φυσάη Βοριᾶς ,θά ἀκοῦνε μόνον τοῦ Νότου, ὥστε πάλιν ὁ ἕνας θά λέει σιγώτερα πάτερ καί ὁ τοῦ βορρᾶ δυνατώτερα πάτερ. Βρίσκεις ἄκρη , Ἀδελφέ; Τότε γιατί νά εἶναι ἀνοιχτά τά ἔξω τοῦ Ναοῦ μεγάφωνα ;
Γιά ὅλα αὐτά , ἀγαπητέ μου Παῦλε, συμφώνησα μέ τήν ἐντολή τοῦ Κράτους, ὥστε οὔτε ὅλες οἰ Ἐκκλησίες νά λειτουργήσουν οὔτε καμπάνες νά χτυπᾶνε οὔτε μεγάφωνα ἔξω ἀπό τούς Ναούς νά ἀκούωνται.
Ἀγαπητέ μου Παῦλε,
Ὅλα αὐτά καί ἄλλα μέ ἀνάγκασαν νά πάρω τήν ἀπόφασι νά γράψω στήν Ἐγκύκλιό μου ὅσα ἔγραψα, ὡς Ἠλείος Πνευματικός Πατέρας πού ἀπό 60 χρόνια διακονῶ ἐδῶ ὡς Κληρικός. Καί τό ἀποφάσισα ἀπό ἀγάπη πρός τούς Κληρικούς καί πρός τούς Λαϊκούς τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας, γιά τούς Ἀδελφούς μου, γιά τά παιδιά μου. Γιατί πιστεύω, ὅτι αὐτό εἶναι πνευματικά καί ὑλικά ὡφέλιμο γιά ὅλους μας. Καί ἄν μέν οἱ ἀποφάσεις μου ἀποδειχθοῦν λανθασμένες, ἀναλαμβάνω ἀκεραίαν τήν εὐθύνην, ἄλλωστε μικρή καί προσωρινή θά εἶναι ἡ ζημία. Ἄν ὅμως ἀποδειχθοῦν σωτήριες, τότε; Τότε δέν θά ἔχω πράξει ὠφελιμώτερα τό καθῆκον μου; Καί ἀπό τά δύο πιό θεωρεῖς προτιμώτερο: Νά στερηθοῦμε τόν Ἐκκλησιασμό, διά νά μή ἀρρωστήσουμε, ἤ νά ἐκκλησιασθοῦμε καί νά ἀρρωστήσουμε;
Μέ αὐτή τήν εὐκαιρία πρέπει νά σοῦ εἰπῶ, ὅτι καί ἐγώ ἀπό τόν Μητροπολιτικόν οἴκον θά προσεύχωμαι μαζί σας ὅλες τίς ἡμέρες αὐτές τῆς Μ. Ἑβδομάδος καί τό Πάσχα. Πρῶτον μέν, διότι αὐτοτιμώρησα τόν ἐαυτόν μου, «ἵνα συγκακοπαθήσω πνευματικά μαζί σας», δεύτερον δέ διά νά μή εἶπη κάποιος ὅτι ἐγώ λειτουργῶ καί ἀπολαμβάνω τήν χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἐσᾶς σᾶς ἄφησα ἀλλειτούργητους ἀπ’ἐξω.
Ἀγαπητέ μου Παῦλε,
Πιστεύω, ὅτι σέ τούτους τούς δύσκολους καί πονηρούς καιρούς δέν χρειάζονται ἐπιδείξεις πίστεως ἤ ἡρωϊσμοῦ. Ἀλλά τώρα πού θά καθόμαστε στό σπίτι μας, ἄς ταπεινώσουμε τούς ἑαυτούς μας, ἄς ζητήσουμε τήν συγχώρησι τοῦ δι’ ἡμᾶς τούς ἀνθρώπους καί διά τήν ἡμετέραν σωτηρίαν ἀνελθόντος εἰς τόν Σταυρόν καί Ἀναστάντος Κυρίου καί ὅσοι μποροῦμε ἄς μελετήσουμε τό ἀποτέλεσμα τῶν ἐγωϊστικῶν - ἐγωκεντρικῶν συμπεριφορῶν τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου,τί ἄκουσε καί τί ἔπαθε ἐξ αὐτῶν (Ματθαίον ΙΣΤ΄21-24, ΚΣΤ΄30-75, Λουκᾶ ΚΒ΄31-32, Ἰωάννου ΚΑ΄20-22, Γαλάτας Β΄11-14.) Ἄς διαβάσουμε καί ἄς μάθουμε ἀκόμη, ὅτι κάποτε καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, - ὁ ἡρωϊκός Ἀπόστολος Παῦλος- διά νά ἀποφύγη τόν θάνατον, ἐπέτρεψε στόν ἑαυτόν του νά τόν ρίξουν οἱ Χριστιανοί τῆς Δαμασκοῦ μέ καλάθι ἔξω ἀπό τό Φρούριο πού εὑρίσκοντο γιά νά ξεφύγη. (Β΄Κορινθίους ΙΑ΄32-33). Ἀκόμη καί ὁ Κύριος σέ κάποιες στιγμές ἰδία μετά τήν Ἀνάστασι τοῦ Λαζάρου ἀπέφυγε τήν σύλληψι, τόν λιθοβολισμόν καί τόν θάνατον, διότι δέν ἦτο ἀκόμη ἡ ὥρα τοῦ Μαρτυρίου Του. (Ἰωάννου Η΄59, Ι΄ 39-40, ΙΑ΄8-9 καί 45-57).
Μέ θερμές πατρικές εὐχές,
† Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΗΛΕΙΑΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ