Ἐκφωνηθείς ὑπό τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. κ. Ἱερωνύμου Νικολόπουλου, Β΄ Γραμματέως τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, ἐν τῷ Ἱερῷ Καθεδρικῷ Ναῷ Ζωοδόχου Πηγῆς Μυκόνου.
Ἰδού τοῦτο ἔγνωκα, ὅτι σύ ἄνθρωπος εἶ τοῦ Θεοῦ, καί ρῆμα Κυρίου ἐν τῷ στόματί σου ἀληθινόν (Γ΄ Βας. ιζ΄, 24).
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Καστορίας κ. Σεραφείμ, Σεπτέ Ἐκπρόσωπε τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου τοῦ Β΄ καί πνευματικόν ἀνάστημα τοῦ μεταστᾶντος, Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Χριστουπόλεως κυροῦ Πέτρου.
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Κορίνθου κ. Διονύσιε, Διάδοχε τοῦ ἀοιδίμου εἰς τήν ἐν τῇ Ἀποστολικῇ Διακονίᾳ διακονίαν αὐτοῦ, ἀλλά καί ποιμένα τῆς Ἀποστολικῆς Μητροπόλεως ὃπου ὁ προκείμενος ἡμῖν κεκοιμημένος ἔλαβε τήν Χάριν τῶν δύο πρώτων βαθμῶν τῆς Ἱερωσύνης, ὑπηρετήσας θυσιαστικῶς ἐπί πολλά ἔτη.
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Θηβῶν καί Λεβαδείας κ. Γεώργιε, ὡσαύτως πνευματικόν ἀνάστημα τοῦ μεταστᾶντος, ὃστις καί ὑποδειγματικῶς περιεθάλψατε τοῦτον γεγηρακότα καί ἀσθενοῦντα ἐπί τριετίαν περίπου, ἀλλά καί ἀνελάβατε καί ἐκαλύψατε προσωπικῶς τήν ὑστάτην ταύτην ἐξόδιον φροντίδα.
Σεβασμιώτατε Μητροπολίτα Σύρου, Τήνου, Ἂνδρου, Κέας, Μήλου καί Μυκόνου κ. Δωρόθεε, Δεξιέ οἰακοστρόφε τῆς πολυνησιακῆς Μητροπόλεως ταύτης, ὃστις καί φιλοτίμως σπεύσατε νά παράσχητε πᾶσαν συνδρομήν, ὣστε σπουδαίως καί ἱεροπρεπῶς νά τιμηθῇ ἐξοδίως ὁ ἀοίδιμος Ἱεράρχης.
Σεβαστοί Πατέρες.
Ἐντιμότατοι Ἂρχοντες.
Πενθηφόρε τοῦ Κυρίου λαέ.
Τό χωρίον τῆς Γ΄ Βασιλειῶν, τό ὁποῖον ἐπεκαλέσθημεν, ἀποτυπώνει ἀνάγλυφον κατά τόν καλύτερον τρόπον τό κυρίαρχον στοιχεῖον τῆς προσωπικότητος τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου. «Ἰδού τοῦτο ἔγνωκα, ὅτι σύ ἄνθρωπος εἶ τοῦ Θεοῦ, καί ρῆμα Κυρίου ἐν τῷ στόματί σου ἀληθινόν» (Γ΄ Βασ. ιζ΄, 24). Γιατί τί ἄλλο μαρτυροῦν ὃσοι τόν ἐγνώρισαν, οἱ ἐγγύς καί οἱ μακράν, οἱφίλοι, ἀλλά πλέον καί οἱἀντικείμενοι; Τί ἄλλο παρά τό ὃτι ὁ ἀοίδιμος ὑπῆρξεν ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ πορευόμενος ἐν ἀληθείᾳ καί κηρύττων οὐ λόγοις μόνοις, ἀλλά καί ἔργοις καί πράξεσι τό Εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας.
Μόλις πρό δύο ἡμερῶν ἑορτάσαμε Χριστούγεννα, ἑορτήν καθ’ ἣν ὁ Θεός τῆς εἰρήνης ἀπέστειλεν ἡμῖν τόν τῆς Μεγάλης Βουλῆς Ἄγγελον αὐτοῦ εἰρήνην παρεχόμενον. Καί τήν εὒσημον ἐκείνην ἡμέραν ὁ Πατήρ τῶν οἰκτιρμῶν ἐπέλεξε γιά νά καλέσῃ εἰς τήν ἐπουράνιον Βασιλείαν Του ὂχι ἁπλῶς ἓναν ἄνθρωπον εἰρήνης, ἀλλά ἓναν εἰρηνοποιόν. Διότι ὂντως ὁ ἀοίδιμος μεταστάς ἀπετύπωνεν εἰς τήν μορφήν του τήν εἰρηνικήν πληρότητα τῆς καρδίας του, ἀλλά καί ἠργάζετο ἀκόμη καί μέ προσωπικόν κόστος, διά τήν διακράτησιν τῆς εἰρήνης εἰς τάς διαπροσωπικάς του σχέσεις καί τήν Ἐκκλησία. «Χριστός ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν», ἀκριβῶς ἐπειδή ἦλθε γιά νά λύσῃ τό μεσότοιχον τῆς ἔχθρας καί νά κτίσῃ ἐν ἑαυτῷ καινόν ἄνθρωπον ποιῶν εἰρήνην, «καί ἐλθών εὐαγγελίσατο εἰρήνην τοῖς μακράν καί τοῖς ἐγγύς» (Ἐφ. 2, 14 – 17). Ἦλθε γιά νά μᾶς παράσχῃ τήν εἰρήνη Του. Ὄχι σάν τήν κοσμική εἰρήνη, τήν πρόσκαιρη καί ἐπιφανειακή, ἡ ὁποία ταχέως διαλύεται καθώς ἑδράζεται ἐπί ἰδιοτελῶν συμφερόντων, ἀλλά εἰρήνην βαθεῖαν καί ἀναφαίρετον, τήν πάντα νοῦν ὑπερέχουσαν. Δυστυχῶς ὅμως, ἡ κοινωνία μας καί ὁ πολιτισμός μας ἐφυγάδευσαν τήν εἰρήνην ἀπό προσώπου τῆς γῆς. Πανταχόθεν ἀκούονται οἰμωγαί καί φωναί ἀπελπισίας· στέρησις, δυστυχία, θλῖψις καί ἀνέχεια ἐπικρατοῦν παντοῦ. Ἐγωισμός καί προσωπικά συμφέροντα κυριαρχοῦν, μῖσος καί ἔχθρα βασιλεύουν. Καί ἡ αἰτία; Ἡ ἀποστασία μας. Ἀπεμακρύνθημεν ἀπό τοῦ Θεοῦ. Ἐστρέψαμεν τά νῶτα εἰς τόν Ἄρχοντα τῆς εἰρήνης. Ἐγκατελείψαμεν τήν στενήν καί τεθλιμμένην ὁδόν τήν ἄγουσαν πρός τήν ζωήν καί ἠκολουθήσαμεν τάς ἐπιθυμίας καί προσταγάς τῶν καρδιῶν ἡμῶν. Ἐλησμονήσαμεν ὅτι «οὐκ ἔστιν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ βρῶσις καί πόσις, ἀλλά δικαιοσύνη καί εἰρήνη καί χαρά ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ» (Ρωμ. 14, 17). Πῶς λοιπόν νά συνεχίσῃ τήν Ἁγίαν ἐν κόσμῳ βιοτήν του ὁ εἰρηνοποιός; Γιατί νά ἐπιτρέπῃ ὁ Πατήρ τῆς εἰρήνης Θεός τήν ταλαιπωρία τοῦ ἐκλεκτοῦ Του; Πῶς ἕνας ἐργάτης τοῦ Εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης καί ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ νά ἀνθέξῃ τό περιβάλλον τῆς μακράν τοῦ Θεοῦ βιοτῆς; Διά τοῦτο ὁ Κύριός του καί Θεός του ἀνήρπασεν αὐτόν, ὥστε νά τόν ἀποκαταστήσῃ ἐν τῇ ἀγήρω Μακαριότητι.
Ὁ Πανιερώτατος Μητροπολίτης Χριστουπόλεως κ. Πέτρος (κατά κόσμον Παναγιώτης Γεωργίου Δακτυλίδης) ἐγεννήθη εἰς Χώραν Μυκόνου τήν 20 Ἰανουαρίου τοῦ 1927. Δέκατος κατά σειράν μεταξύ τῶν ἀδελφῶν του, ἒμεινε ὀρφανός ἀπό πατέρα σέ ἡλικία μόλις εἴκοσι-πέντε ἡμερῶν. Καταφύγιό του τά πρῶτα παιδικά του χρόνια, ὑπῆρξεν ἡ Μονή Τουρλιανῆς εἰς τήν Ἄνω Μερά Μυκόνου, ὁ τότε Ἡγούμενος τῆς ὁποίας, καί μετέπειτα Μητροπολίτης Σύρου Δωρόθεος Στέκας, τόν ἒθεσε ὑπό τήν πνευματική του προστασία. Μάλιστα ὃταν συνεστήθη κατ’ ἀρχάς τό Γυμνάσιον Μυκόνου ὁ Ἡγούμενος Ἀρχιμ. Δωρόθεος ἀγόρασε ἐξ ἰδίων τά ἀπαραίτητα σχολικά εἴδη τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ἀνεζήτησε τόν μικρόν Παναγιώτη εἰς τά χωράφια, τόν ἀνήρπασε βιαίως καί μετέβησαν εἰς τό ἐξεταστικόν κέντρον.
Τά παιδικά και νεανικά του ἔτη ἐχαρακτήρισαν ὁ ἀγών τοῦ βιοπορισμοῦ καί ἡ σμίλευσις τοῦ χαρακτῆρος του ἀπό μία ὑποδειγματική μητέρα, ἡρωίδα τῆς ζωῆς καί ἄνθρωπον βαθείας Πίστεως.
Κατά τάς δυσχειμέρους ἡμέρας τῶν τελῶν τῆς δεκαετίας τοῦ ’40 ἐστρατεύθη καί ὑπηρέτησε τήν θητείαν του ἐπί 33 μῆνες εἰς τό Πολεμικόν Ναυτικόν, διακονῶν τόν Στρατιωτικόν Ἱερέα τότε Ἀρχιμανδρίτην Ἐπιφάνιον Καλαφάτην, μετέπειτα Μητροπολίτην Παροναξίας.
Μετά τήν ἀπόλυσίν του ἐκ τῶν τάξεων τοῦ στρατεύματος ὁ Ἅγιος Θεός κατύθυνε τά διαβήματά του παρά τῷ τότε Μητροπολίτῃ Κορίνθου Προκοπίῳ Τζαβάρᾳ, ὁ ὁποῖος καί ἐνήργησε τά μέγιστα διά τήν κατά κόσμον καί κατά Θεόν παίδευσιν αὐτοῦ. Πτυχιοῦχος τῆς ἑξαταξίου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς Κορίνθου εἰσήχθη εἰς τήν Θεολογικήν Σχολήν τοῦ Ἐθνικοῦ καί Καποδιστριακοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ἐξ ἧς ἔλαβε το Πτυχίον τὀ 1962.
Διάκονος ἐχειροτονήθη τήν 3 Σεπτεμβρίου τοῦ 1951 εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίας Φωτεινῆς τῆς προσφιλοῦς του Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς Κορίνθου, τῇ συμμαρτυρίᾳ τοῦ Γέροντος Νεκταρίου Μαρμαρινοῦ, ἐνῶ Πρεσβύτερος τήν 20 Ἰανουαρίου 1963 εἰς τόν Ἱερόν Ναόν Ἁγίας Φωτεινῆς Νέας Σμύρνης, ὅπου ὑποδειγματικῶς διηκόνησε κατά τά ἕτη τῶν ἐν τῷ Πανεπιστημίῳ σπουδῶν του. Ἀμφοτέρας τάς χειροτονίας ἐτέλεσεν ὁ προστάτης του Ἀρχιερεύς, Μητροπολίτης Κορίνθου Προκόπιος Τζαβάρας.
Ἐπί δεκαεπτά ἔτη ὑπηρέτησε εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν Κορίνθου, ἐκ τῶν ὁποίων τά ἑπτά ὡς Ἱεροκῆρυξ αὐτῆς. Διετέλεσε Προϊστάμενος τοῦ Ἱεροῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Ἀποστόλου Παύλου Κορίνθου, ἐνῶ ταυτοχρόνως καί ἐθελοντικῶς ἐξυπηρετοῦσε τάς ποιμαντικάς ἀνάγκας τοῦ 6ου Συντάγματος Πεζικοῦ, τῶν Φυλακῶν Κορίνθου, ἀλλά καί τῆς ὀρεινῆς Κορινθίας ἀγαπώμενος καί τιμώμενος ὑπό πάντων. Ἀπό τό διάστημα αὐτό τῆς ἐν Κορίνθῳ διακονίας του καί ἕως τέλους τῆς ζωῆς των, τόν συντροφεύουν ὡς ἄλλοι φύλακες ἄγγελοι, ἡ μητέρα του Ἀννεζώ καί ἡ ἐν χηρείᾳ τελοῦσα ἀδελφή του Μαρία. Μάλιστα τήν τελευταία αὐτήν, εἶχε τήν εὐλογίαν νά ὑπηρετήσῃ κατά τά τελευταῖα ἔτη τῆς ζωῆς της ἰδίαις χερσί, ἀπαντῶν εἰς ὅσους τοῦ προέτειναν νά τήν εἰσαγάγῃ εἰς ἕν τῶν Ἱδρυμάτων τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, ὅτι ὀφείλει ἔστω καί κατά μικρόν νά τῆς ἀνταποδώσῃ κάτι ἀπό ὅσα αὕτη ὑπέρ αὐτοῦ ἔπραξεν ἀγαθά.
Μετατεθείς εἰς τήν Ἱεράν Ἀρχιεπισκοπήν Ἀθηνῶν ὑπηρέτησεν ἐπί δεκαπενταετίαν ὅλην ὡς Ἐφημέριος Ἱεροκῆρυξ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Ζώνης Κυψέλης. Διετέλεσε Προϊστάμενος τοῦ Γραφείου Ποιμαντικῆς τῶν φυλακῶν τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν ὡς καί Ἐφημέριος τῶν φυλακῶν Ἀβέρωφ.
Ἡ Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, ἀναγνωρίζουσα τάς ἱκανότητας αὐτοῦ, τοῦ ἀνέθεσε τήν διερεύνησιν τῆς δυνατότητος καί τελικῶς τήν ἵδρυσιν δεκατριῶν νέων Ἐνοριῶν ἐντός τῶν ὁρίων Αὑτῆς, καθῆκον τό ὁποῖον ἐπετέλεσεν μετά χαρᾶς καί ἀρτίως. Ἀπό τῆς 30ης Ἰανουαρίου 1985 καί ἕως τῆς ἐκλογῆς του εἰς Ἐπίσκοπον ὑπηρέτησεν ὡς Ἱερατικῶς Προϊστάμενος - Ἐφημέριος καί κατά διαστήματα Πρόεδρος τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου, τοῦ Ἱεροῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Ἀθηνῶν.
Κατά περιόδους, κατά τό διάστημα τῆς θερινῆς ἀδείας του ἐθεώρει μεγάλην εὐλογίαν νά διακονῇ ὡς ἁπλοῦς Ἐφημέριος – μίαν δέ φοράν καί ὡς Πρωθιερεύς – εἰς τό Πανελλήνιον Ἱερόν Ἵδρυμα Εὐαγγελιστρίας Τήνου, ἀρνούμενος πᾶσαν ἀμοιβήν, ἀκόμη καί ὅταν πιεστικῶς τοῦ προετείνετο.
Τήν 1η Δεκεμβρίου 1984 τοῦ ἀνατέθησαν τά καθήκοντά τοῦ Ἀναπληρωτοῦ Γενικοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τήν 26ην Αὐγούστου 1992 τά καθήκοντα τοῦ Γενικοῦ Διευθυντοῦ τοῦ ἰδίου Ὀργανισμοῦ εἰς διαδοχήν τοῦ τότε ἐκλεγέντος Ἀρχιεπισκόπου Τιράννων καί πάσης Ἀλβανίας κ.κ. Ἀναστασίου. Ἀπό τοῦ Νοεμβρίου τοῦ ἔτους 1996 μέχρι τοῦ Μαρτίου τοῦ 1997, δηλαδή μετά τήν εκλογή τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φθιώτιδος κ. Νικολάου, ἀνέλαβεν ἐπί πλέον καί τήν Διεύθυνσιν τοῦ Θεολογικοῦ Οἰκοτροφείου τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας. Ἡ διακονία εἰς τάς θέσεις αὐτάς συνετέλεσεν εἰς τήν πανθομολογούμενον καταξίωσίν του ἀνά τόν Ὀρθόδοξον κόσμον. Τοῦτο δέ ἀπέδειξαν αἱ εἰδικαί ἐπιστολαί, αἱ ὁποῖαι ἐστάλησαν αὐτῷ μετά τήν παραίτησίν του. Ἅπαντες οἱ Προκαθήμενοι τῶν Πρεσβυγενῶν Πατριαρχείων, πολλοί Πρόεδροι Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, ὅλοι οἱ Σεβασμιώτατοι Μητροπολίται Ἱεραποστολικῶν Μητροπόλεων τῆς ἀλλοδαπῆς, πληθώρα Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτῶν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀπέστειλαν ἐπιστολάς ἐκφράζοντες τάς θερμάς αὐτῶν εὐχαριστίας διά τήν πολυεπίπεδον στήριξιν καί τό πολυσχιδές ἔργον τοῦ κορυφαίου Ἱεραποστολικοῦ Ὀργανισμοῦ τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν, ὁ ὁποῖος ἐπί τῶν ἡμερῶν τῆς διοικητικῆς εὐθύνης τοῦ ἀοιδίμου ὑπερέβη πᾶσαν προσδοκίαν καί ἀνελίχθη εἰς οὐσιαστικόν ἐργαλεῖον ποιμαντικῆς διακονίας, ἀλλά καί ἀποτελεσματικός τρόπος διεισδύσεως εἰς τόν λαόν πρός εὐαγγελισμόν αὐτοῦ.
Το 2001 παρῃτήθη τῆς θέσεως τοῦ Γενικοῦ Διευθυντοῦ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας, ἐπικαλούμενος τήν μεγάλην ἡλικίαν αὐτοῦ καί τονίζων ὅτι εἰς τήν θέσιν ταύτην χρειάζεται ὄχι μόνον πεπειραμένος, ἀλλά καί μέ ἀκαμίας δυνάμεις Κληρικός. Ἐνδεικτικῶς ἀναφέρομεν ὅτι κατά τήν παρίατησίν του πέραν τοῦ ὄγκου τοῦ πνευματικοῦ του ἔργου, ἀφῆκε καί ἕν ἰδιαιτέρως μεγάλον ποσόν εἰς τούς λογαριασμούς τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας. Ἐνδεχομένως, εἰς ἕναν ἐξοδιαστικόν λόγον νά μή ἔχῃ θέσιν μία τοιαύτη ἀναφορά. Πλήν ὅμως, εἶναι ἕνας τρόπος νά καταδειχθῇ ἡ συνέπεια τοῦ Ἁγίου Κληρικοῦ καί νά καταγραφῇ τό μέγεθος τῆς προσφορᾶς τῆς θυσιαστικῆς Ἱερωσύνης. Γιατί εἰς ποίαν στατιστικήν μπορεῖ νά ἀποτυπωθῇ τό δάκρυ τῆς μετανοίας κάτω ἀπό τό ἐπιτραχήλιο τοῦ Πνευματικοῦ; Ἤ ποῖος ἀριθμός δύναται νά ἀποδώσῃ τήν ἀπήχησιν εἰς τάς ψυχάς καί τήν ὠφέλειαν ἑνός Χριστοκεντρικοῦ Κηρύγματος; Ἤ πῶς μπορεῖ νά κατανοηθῇ μέ μετρήσιμα μεγάθη ἡ σμίλευσις τῆς κάθε ψυχῆς ἀπό τόν ὑπεύθυνο ποιμένα; Τό ἔργον, ὄχι μόνον τοῦ προκειμένου μεταστᾶντος, ἀλλά τοῦ κάθε Ἱερέως, δέν εἶναι ἀποτιμητό μέ ἀριθμητικά μεγέθη καί διά τοῦτο εἶναι ἀνεκτίμητο.
Κυρίαρχος σταθμός εἰς τήν ζωήν τοῦ ἀοιδίμου ὑπῆρξεν ἡ 25 Ἰανουαρίου 1995, ὁπότε κατόπιν προτάσεως τοῦ Μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κυροῦ Σεραφείμ ἐξελέγη ὑπό τῆς Σεπτῆς Ἱεραρχίας Τιτουλάριος Ἐπίσκοπος ὑπό τόν τίτλον τῆς πάλαι ποτέ διαλαμψάσης Ἐπισκοπῆς Χριστουπόλεως, χειροτονηθείς τήν 27η τοῦ ἰδίου μηνός, ὑπό τοῦ Μητροπολίτου Πατρῶν κυροῦ Νικοδήμου καί πλειάδος Ἀρχιερέων, εἰς τόν Καθεδρικόν Ναόν τῶν Ἀθηνῶν. Ἀπό τῆς ἐκλογῆς του διηκόνησεν ὡς Βοηθός Ἐπίσκοπος τοῦ ἑκάστοτε Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν, μετά προσηλώσεως εἰς τό γράμμα καί τό πνεῦμα τῶν Ἱερῶν Κανόνων, καθιστάμενος ἀντικείμενον σεβασμοῦ καί ἀγάπης ἀπό τόν Ἱερόν Κλῆρον καί τό Χριστεπώνυμον πλήρωμα τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν.
Τήν 11ην Ἰουνίου 2008 μέ ἀπόφασιν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου κατόπιν προτάσεως τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου Β’, ἡ Ἐπισκοπή Χριστουπόλεως ἀνυψώθη εἰς Μητρόπολιν καί ὁ ἀοίδιμος ἐξωνομάσθη Τιτουλάριος Μητροπολίτης.
Ἔσχεν τήν ἀπό Θεοῦ εὐλογίαν τῶν πολλῶν καί ἀφοσιωμένων πνευματικῶν τέκνων, πολλά ἐκ τῶν ὁποίων ἐποδηγέτησεν εἰς τό Ἱερόν Θυσιαστήριον. Περίπου διακόσιοι Κληρικοί, ἐν οἷς προεξάρχουν ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ. Σεραφείμ καί ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θηβῶν καί Λεβαδείας κ. Γεώργιος, εἶχον πνευματικόν δεσμόν μετά τοῦ μεταστᾶντος, εἴτε συμμαρτυρῶν εἴτε χειροτονῶν πολλούς ἐξ αὐτῶν.
Μαρτυρούμενον ὑπο πολλῶν ὅτι ὑπό ἀνθρώπων ἐπικράνθη. Ὅμως, διά τόν πατέρα Πέτρον, ὅπως ἐπέμεναν οἱ πάντες νά τόν προσφωνοῦν, ἀκόμη καί μετά τήν εἰς Ἐπίσκοπον ἐκλογήν του, αὐτά ἦσαν καιρικαί περιστάσεις, τάς ὁποίας γνώριζε νά ἀντιπαρέρχηται διότι κατανοοῦσε ὅτι μόνον ἔτσι τῷ ὄντι «εἰρήνην ἔχομεν πρός τόν Θεόν», ἀλλά καί γενόμεθα καινοί ἄνθρωποι, ποιοῦντες εἰρήνην καί εὐαγγελιζόμενοι εἰρήνην τοῖς μακράν καί ἐγγύς. «Νά συγχωρεῖς, νά συγχωρεῖς, νά συγχωρεῖς» ἦτο ἡ ἐπανειλημμένη παρακαταθήκη αὐτοῦ εἰς τά πνευματικά του τέκνα καί δή τούς Κληρικούς.
Διά τοῦτο ἱστάμενοι πρό τῆς Σεπτῆς Σωροῦ τοῦ τιμίου Λειψάνου σου Πανιερώτατε, μόνον τά Παύλεια λόγια δυνάμεθα νά ἀναφωνήσωμεν: «ὡς ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν εὐαγγελιζομένων τήν εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων τά ἀγαθά» (Ρωμ. 10, 15).
Ἔστω ἡ μνήμη σου ἀγήρως ἐν τῇ ἀφθίτῳ μακαριότητι. Ἀμήν.