«Η Εκκλησία δεν εορτάζει κοσμικώς, αλλά θεοπρεπώς και όλα τα κάνει γιορτή, και τον χρόνο και την ζωή, και τον θάνατο» αναφέρει μεταξύ άλλων στο εόρτιο μήνυμά του για το 2013 ο Μητροπολίτης Γλυφάδας Παύλος.
“Ἀδελφοί μου καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ἕνα ἑόρτιο μήνυμα ἔχει σχέση πάντοτε, μέ τό περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς, πού δίνει ἀφορμή,
γιά τίς εὐχές, πού ἐμπεριέχονται σ’ αὐτό. Εἶναι δόκιμον λοιπόν, νά μελετήσουμε τό Συναξάρι τῆς σημερινῆς ἡμέρας, προκειμένου νά γνωρίσουμε τό περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς:
«Τῇ πρώτῃ τοῦ μηνός ἑορτάζομεν τήν κατά σάρκα περιτομήν τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Βασιλείου, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας Καππαδοκίας τοῦ Μεγάλου».
Ἡ πρώτη ἑορτή ἐκφράζει τήν συγκατάβαση τοῦ Σωτῆρος καί ἕνα Τροπάριο τῆς ἡμερᾶς τονίζει: «Συγκαταβαίνων ὁ Σωτήρ τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων», καί ὡς ἐκ τούτου ἡ ἑορτή, ἔχει ὡς κεντρικό της περιεχόμενο, τήν συγκατάβαση τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι κεντρικό συστατικό τῆς χριστιανικῆς ζωῆς.
Ἡ δεύτερη ἑορτή προβάλλει τόν ἄνθρωπο τοῦ Χριστοῦ: «Ὅσιε Πάτερ γέγονας Ποιμήν τῆς τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας». Ὅλες οἱ ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἡ σημερινή, στή διπλῆ της ἔκφραση, ἔχουν ὡς κέντρο τους τόν Χριστό.
Αὐτό τονίζει καί τό Τροπάριο τοῦ Κανόνος τῆς ἡμέρας (ᾠδή ε’): «Ἄγει, διπλῆν ἀληθῶς ἡ Ἐκκλησία ἑορτήν σήμερον, Περιτομῆς, ὡς βρέφους Δεσπότου, ὀφθέντος ἐπί γῆς, καί μνήμης οἰκέτου σοφοῦ καί τρισμάκαρος».
Ἑορτή χωρίς Χριστό δέν ὑπάρχει. Ἡ σημερινή ὅμως ἡμέρα, στόν κοσμικό της διάκοσμο, ὅπως ἐμφανίζεται ἀπογυμνωμένη, ἀπό τόν «Χριστόν τόν τοῦ παντός Δημιουργόν» (ᾠδή ε’), δέν μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ἑορτή, ἀλλά πλαστό κακέκτυπο ψευδοεορτῆς.
Τά δῆθεν «ἑόρτια μηνύματα», πού κατακλύζουν ὅλα τά μέσα ἐπικοινωνίας, εἶναι κενά οὐσιαστικοῦ περιεχομένου. Εὐχές ὅπως: Χρόνια πολλά, καλή χρονιά, εὐτυχισμένο τό νέον ἔτος, εἶναι τραγικές, ὅπως ὁ θάνατος, χωρίς Χριστό.
Χωρίς τόν Δημιουργό τοῦ παντός, ὁ χρόνος εἶναι μία φαντασία «σκιᾶς ἀσθενέστερη». Ὁ Κύριος εἶναι «ὁ τῶν αἰώνων ποιητής» (ᾠδή ε’) καί « ὁ καιρούς καί χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος» ( Ἱερατικόν, τάξις τελετῆς ἐπί τῇ πρώτῃ τοῦ νέου ἔτους).
Ὁ Χριστός μόνο μπορεῖ νά δώσει νόημα στόν χρόνο πού ἔρχεται, καί προσευχόμεθα λέγοντες: «εὐλόγησον τόν νέον ἐνιαυτόν τῆς χρηστότητος Σου» (Ἱερατικόν).
Καί πάλιν καί μόνον ὁ Χριστός μπορεῖ νά δώσει νόημα, στόν χρόνο πού παρέρχεται:
« συγχώρησον εἴ τι ἐν τῷ παρελθόντι χρόνῳ ἡμάρτομεν» (Ἱερατικόν). Αὐτός εὐλογεῖ τόν χρόνο καί τά πλήθη τῶν Ὀρθοδόξων, πού ζοῦν μέσα στόν χρόνο: «Ὁ πάντων ὁρατῶν καί ἀοράτων συμπαντουργός καί συνδημιουργός, τόν στέφανον τοῦ ἐνιαυτοῦ εὐλόγησον, φυλάττων ἐν εἰρήνῃ τῶν Ὀρθοδόξων τά πλήθη» (Ἑσπερινός α’ Σεπτεμβρίου).
Ὁ Χριστός εὐλογεῖ τό ἔτος καί τούς ἄρχοντες, πού ἄρχουν σήμερα: « σέ καθικετεύομεν• τό παρόν ἔτος τοῦτο, ὡς ἀγαθός εὐλογήσας, φύλαττε ἐν εἰρήνῃ τούς βασιλεῖς καί ἅπαντα τόν λαόν σου, οἰκτίρμον» (Ἐξαποστειλάριον α’ Σεπτεμβρίου).
Ὁ Χριστός κάνει εὐλογημένα τά λίγα ἤ πολλά χρόνια τῶν ἀνθρώπων, πού εἶναι κοντά Του: «Ὁ δίκαιος, ἂν ἔρθει ἡ ὥρα του νὰ τελευτήσει θά εἶναι ἀναπαυμένος. Γιατὶ γῆρας τίμιο, δὲν εἶναι τὸ νὰ ζήσει κάποιος πολὺ κι οὔτε μετριέται μὲ τὰ χρόνια.
Ἀλλὰ γεροντικὴ εἶναι ἡ φρονιμάδα στοὺς ἀνθρώπους, καί ἡ ἡλικία εἶναι ἡ ἀψεγάδιαστη ζωή… Πεθαίνοντας ἀκόμη καί μὲ λίγα χρόνια ζωῆς, εἶναι σὰν νά ἔζησε πολλά.
Γιατὶ ἦταν ἀγαπημένη ἀπὸ τὸν Κύριο ἡ ψυχή του… Μὰ οἱ ἄνθρωποι εἶδαν καὶ δὲν κατάλαβαν, πὼς ἡ χάρη καὶ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, εἶναι μαζὶ μὲ τοὺς διαλεχτούς του, καί ἡ προστασία Του, μαζὶ μὲ τοὺς Ὁσίους Του» (Σοφία Σολομῶντος 4,7-15). Ὁ Μέγας Βασίλειος ἀναφέρει τόν τρόπο, πού πρέπει νά γίνεται ἡ χρήση τοῦ χρόνου, καί τονίζει πώς εἶναι ἀφορμή γιά «αὔξηση συμπαθείας» (ΕΠΕ 3, 150), εἶναι δηλαδή εὐκαιρία, γιά νά δοῦμε τά πάντα γύρω μας, μέ ἄλλο μάτι, μέ «συμπάθεια».
Τό συμπάσχειν, καθορίζει τή λέξη συμπάθεια. Συμμετέχοντες στόν πόνο τοῦ ἄλλου, κάνουμε τόν χρόνο μας, χρόνον γιά τόν ἄλλο, χρόνον τοῦ ἄλλου.
Ἂς θυμηθοῦμε τὴν παραβολὴ τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη, πού καθυστερεῖ χρονικά τὸ ταξίδι του καί ὑπόσχεται νὰ δώσει τόν χρόνο του, προκειμένου νά ἐπανέλθει καί νὰ συνεχίσει τὶς φροντίδες του, γιά τόν ἄγνωστο, πού βρῆκε τραυματισμένο στό δρόμο του.
Ὁ καλύτερος τρόπος ἀξιοποιήσεως τοῦ παρόντος χρόνου εἶναι ἡ συμπαθής ἀγάπη. Ὅταν ὑπάρχει αὐτή, ἱεραρχοῦνται καὶ ἀξιοποιοῦνται ὅλοι οἱ ἄλλοι σκοποὶ τῆς ζωῆς, γιατί παίρνουν περιεχόμενο ἀπ’ αὐτήν.
Τότε δὲν φοβᾶται κανεὶς τὸ γρήγορο πέρασμα τοῦ χρόνου, γιατί ἡ ἀγάπη «οὐδέποτε ἐκπίπτει» (Α’ Κόρ. 13,8), φθάνει στὴν αἰωνιότητα καὶ δὲν τελειώνει.
Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ἀποκαλεῖ τόν χρὀνο «δάσκαλο τῶν θνητῶν» καί προτείνει:
«Ἄς ἀξιοποιήσουμε τήν εὐκαιρίαν, πού ὅταν ἔρχεται, μπορεῖς νά τήν κρατήσεις, ἀλλά ὅταν φύγει εἶναι μάταιο νά τήν κυνηγᾶς» (ΕΠΕ 11,70).
Ρώτησαν κάποιοι προσκυνητές ἕναν μοναχό, πόσα χρόνια ἔμενε στό μοναστήρι του, κι ἐκεῖνος ἐρώτησε: «Κι αὐτές οἱ πέτρες καί τά ἀγριογούρουνα, ξέρετε πόσα χρόνια ἔχουν ἐδῶ;», θέλοντας νά δείξει, πώς γιά τόν ἁγιασμό τοῦ ἀνθρώπου, δέν εἶναι σημαντικό τό μέγεθος τοῦ χρόνου, άλλά ἡ προαίρεση καί ὁ ἀγώνας.
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, πολλοί σήμερα ἑορτάζουν μίαν ἀνυπόστατη «ἑορτή», ἀφοῦ γιορτή χωρίς Χριστό δέν ὑπάρχει. Οἱ κενές περιεχομένου εὐχές, γιά «χρόνια πολλά», δέν θα σταματήσουν τό τραγικό μονοπάτι, πού διάλεξε ὁ κόσμος, γιά ἕναν χρόνον χωρίς Χριστό, γιά ἀνθρώπινη ἱστορία χωρίς λογική,χωρίς τό Λόγο, πού σαρκώθηκε καί ἔδωσε νόημα στόν χρόνο καί στήν ἱστορία Ἡ Ἐκκλησία ὅμως, δέν ἑορτάζει κοσμικῶς, ἀλλά θεοπρεπῶς καί ὅλα τά κάνει γιορτή, καί τόν χρόνο, καί τήν ζωή, καί τόν θάνατο.
Κάνει τόν χρόνο ἀπό φιλοσοφική ἰδέα, πού καταλήγει στήν ἀπελπισία, εὐκαιρία γιά ἁγιασμό, κάνει τόν χρόνο ἄχρονο, καί τό φθαρτό αἰώνιο.
Εὔχομαι τό παρόν ἔτος, ὁ χρόνος μας νά γίνει, γιά σᾶς καί γιά ὅλες τίς οἰκογένειές μας καί γιά ὅλη τήν οἰκουμένη, σωτήριον ἔτος Χριστοῦ.
Ὁ Ἐπίσκοπός Σας καί Ποιμενάρχης Σας.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ο ΓΛΥΦΑΔΑΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ, ΒΟΥΛΑΣ, ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ και ΒΑΡΗΣ
ΠΑΥΛΟΣ ὁ Α΄