Με ιδιαίτερη κατάνυξη πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Φανερωμένης στο Αίγιο, ο δεύτερος Κατανυκτικός Εσπερινός την Κυριακή 4 Μαρτίου 2012. Παρευρέθησαν ο Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Αμβρόσιος, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βρεσθένης κ Θεόκλητος, ο οποίος χοροστάτησε, πολλοί κληρικοί της επαρχίας Αιγιαλείας και πλήθος πιστών. Τους ύμνους απέδωσε με μελωδική ιεροπρέπεια η Βυζαντινή Χορωδία Αιγίου υπό την διεύθυνση του μουσικοδιδασκάλου κ. Φιλίππου Οικονόμου.
Προσκεκλημένος ομιλητής ήταν ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Μάξιμος Παφίλης, Ιεροκήρυκας της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων και μέλος της Συνοδικής Επιτροπής Διαχριστιανικών και Διορθοδόξων Σχέσεων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Το θέμα που διαπραγματεύθηκε είχε τίτλο «η θεολογία της εικόνος». Αφού αναφέρθηκε στο ιστορικό της εικονομαχίας που συντάραξε τη ζωή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας για 116 χρόνια, στα αίτια που την προκάλεσαν και στα επιχειρήματα που ανέπτυξαν οι δύο πλευρές, εικονομάχοι και εικονόφιλοι, ανέπτυξε την διδασκαλία της Εκκλησίας περί εικόνος, όπως αυτή αποκρυσταλλώθηκε μέσω της διδασκαλίας των πατέρων στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο.
Εικόνα σημαίνει ομοίωμα δηλαδή αποτύπωση των χαρακτηριστικών κάποιου πρωτοτύπου. Αποτελεί το αισθητό μέσο ανάμεσα στους πιστούς και στο πρωτότυπο.
Αναφέρθηκε στην διάκριση μεταξύ φυσικής και τεχνητής εικόνας εστιάζοντας στο γεγονός ότι η φυσική εικόνα ομοιάζει προς το πρωτότυπο και αναφέρεται στην ουσία του εικονιζόμενου προσώπου διατηρώντας τη διαφορά ως προς την υπόσταση. Η τεχνητή εικόνα ομοιάζει με το εικονιζόμενο πρόσωπο ως προς την μορφή αλλά διαφέρει ως προς την ουσία.
Στη συνέχεια μίλησε για την διαφορά εικόνας και ειδώλου υπογραμμίζοντας ότι το αρχέτυπο του ειδώλου είναι ένα φανταστικό πρόσωπο, ενώ της εικόνας είναι ιστορικό-πραγματικό.
Η τιμή της εικόνας «επί το πρωτότυπον διαβαίνει », γεγονός που δηλώνει ότι η προσκύνηση των εικόνων είναι τιμητική, ενώ η λατρευτική προσκύνηση αναφέρεται μόνο στο Θεό.
Οι εικόνες δεν είναι απλά αντικείμενα τέχνης αλλά εκφράζουν μια πνευματική πραγματικότητα, μας τονίζουν τον σκοπό της χριστιανικής ζωής, που είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Κατά την θέα των εικονιζομένων προσώπων, ο αγιασμός που πηγάζει από τις εικόνες γίνεται μεθεκτός από τους πιστούς με τρόπο βιωματικό.
Θέλοντας η Εκκλησία να μας εισαγάγει στον κόσμο της Βασιλείας του Θεού, παραμέρισε από τις άγιες εικόνες το φυσικό κάλλος και προσπάθησε να μας διδάξει την πραγματικότητα και την αναγκαιότητα της αγιότητας. Έτσι οι αναλογίες των σωμάτων των αγίων στις εικόνες δεν είναι φυσικές αλλά διακρίνουμε έντονο το στοιχείο της ολικής σχηματοποίησης, οι οφθαλμοί είναι μεγάλοι, φανερώνοντας μια βαθιά πνευματικότητα, υπάρχει έλλειψη της τρίτης διάστασης, λιτότητα στη σύνθεση, ασκητική διάθεση. Όλα τα στοιχεία αυτά εκφράζουν την κατάσταση της θείας χάριτος και την αγιότητα του εικονιζόμενου προσώπου.
Η εικόνα είναι αναπόσπαστο μέρος της λειτουργίας, αποτελεί μέσο για να γνωρίσουμε το Θεό και να ενωθούμε μαζί του.
Αναφερόμενος στην τεχνοτροπία των ιερών εικόνων υπογράμμισε ότι η εικόνα από μόνη της κηρύττει και διδάσκει. Ο αγιογράφος τυγχάνει μόνιμος ιεροκήρυκας, ανεξίτηλος και αναλλοίωτος από το χρόνο. Προορά την Βασιλεία των Ουρανών και ζωγραφίζει παραδοσιακά αυτά που έχει ήδη δει.
Και έκλεισε τον λόγο του τονίζοντας ότι η αναστήλωση των ιερών εικόνων σημαίνει ότι πρέπει να αναστηλωθεί ο άνθρωπος, όπως δημιουργήθηκε , κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού, να επικρατήσει η καθαρή χριστιανική αγάπη και η ελευθερία, και να πέσει η μάσκα της υποκρισίας και του ψεύδους.