Από τον Σωτήρη Μ. Τζούμα
Επειδή θα...ακουσθούν πολλά και θα γραφούν ελάχιστα, για τον Γέροντα Επίσκοπο Ελευθέριο,που η ανθρώπινη μοίρα κι ο επουράνιος Θεός,του επιφύλαξαν αυτό το τόσο τραγικό τέλος,τολμώ να χαράξω τις παρακάτω γραμμές,φτωχές εκφράσεις,φτωχά ψελλίσματα, στη μνήμη του!
Επειδή ζούμε στην εποχή που πλεονάζει ο ψόγος και περισσεύει η κακία και το κουτσομπολιό,αισθάνομαι την ανάγκη να πω τα εξής....
Τον Γέροντα Επίσκοπο Ελευθέριο, δεν τον γνώριζα καλά.Ελάχιστες φορές μου δόθηκε η ευκαιρία να συνομιλήσω μαζί του ,επι των ημερών του Μακαριστού,μεγάλου Αρχιεπισκόπου μας Χριστοδούλου,τότε που ευρισκόμουν συχνά στο μάτι του κυκλώνα και εβαλλόμουν από φίλους και εχθρούς του.
Ο Γέροντας Ελευθέριος,χωρίς να είχε κάποιο ιδιαίτερο συμφέρον από μένα,είχε πάντοτε έναν καλό λόγο να μου πεί και να με παρηγορήσει, για να αποσπάσει την προσοχή μου και το μυαλό μου, από την πηγή των γεγονότων της εποχής εκείνης,Τις δύο 'η τρείς φορές που τον είδα, σε διάφορες εκδηλώσεις της Εκκλησίας στην Αρχιεπισκοπή και στο μέγαρο Μουσικής,ήθελε πάντα να με κάνει να χαμογελάσω με το μοναδικό,συχνά αυτοσαρκαστικό, χιούμορ του και με την ιδιάζουσα,σπαστή-κυματιστή προφορά του.Μέσα από αυτό το χιούμορ και τον αυτοσαρκαστικό χαρακτήρα,ανακάλυπτε ο συνομιλητής του, μία μοναδική σοφία,στο επίπεδο της θυμοσοφίας που διαθέτουν πολλοί γέροντες και κυρίως οι πατέρες της Εκκλησίας μας, εξαιτίας του βάρους των χρόνων που σηκώνουν,αλλά και της εμπειρίας που διαθέτουν!
-----Οι άνθρωποι παιδάκι μου,μου είχε πει τότε,μεταξύ των άλλων, ο σοφός Γέρων Επίσκοπος,,είμαστε ανθρωποφάγοι...και ιδιαίτερα μέσα στο χώρο της Εκκλησίας,το είδος αυτό ευδοκιμεί!Μην στενοχωρείσαι με την κακία των άλλων...Αυτοί θα πρέπει να στενοχωρούνται, που όντας μέσα στην Εκκλησία κι ενώ ευαγγελίζονται τον Χριστό μας και καταγγέλουν την αγάπη του, οι ίδιοι,δυστυχώς, δεν τον έχουν ανακαλύψει ακόμη,κι ούτε θα τον ανακαλύψουν ποτέ! Εχουν αφήσει την καρδιά τους να την κουμαντάρει η κακία, και τη ζωή τους,ακυβέρνητο καράβι, έρμαιο της εμπάθειας που τους καθοδηγεί!Ξέρεις τι έχω τραβήξει εγώ, που είμαι και κληρικός??Με εσταύρωσαν, όχι μία και δύο φορές, αλλά πάμπολες...Την υγεία μου την έχασα με όλα αυτά, αλλά εξακολουθώ να στέκομαι όρθιος και να αυτοεξυπηρετούμαι...Την πίστη μου,όμως δεν την έχασα ποτέ!Δε βλέπεις τι τραβάει κι ο Αρχιεπίσκοπος,ο καλός μου Χριστόδουλος??Λίγα είναι??Κι όχι μόνο από τους συνήθεις υπόπτους εχθρούς, αλλά κι από τους φίλους του και τους πνευματικούς αδελφούς του...Και να ξέρεις οτι ο στόχος όλων αυτών των επιθέσεων είναι ένας...Να τον αρρωστήσουν...!Γιαυτό να μην πτοείσαι από τις εναντίον σου επιθέσεις!Αλλος είναι ο στόχος τους παιδάκι μου...ο Αρχιεπίσκοπος...Εσύ είσαι το σαμάρι...τι να σε κάνουν εσένα?Γιαυτό εσύ πρέπει να αντέχεις και να δέχεσαι τους κραδασμούς αυτούς αδιαμαρτύρητα,για να δίνεις κουράγιο και στον Αρχιεπίσκοπο!
Τα σοφά αυτά λόγια του Γέροντα Ελευθερίου,που υπέκρυπταν πολλές αλήθειες,τα είπα τότε εξομολογητικά στον Μακαριστό Αρχιεπίσκοπο,παρουσία του τότε Αρχιδιακόνου του Διονυσίου Κατερίνα.Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος που γνώριζε τι σημαίνει να έχεις μεγάλη καρδιά, γιατι ήταν κι ο ίδιος ανεξίκακος,με άκουσε πολύ προσεκτικά και έννοιωσε το βάρος των λεγομένων του έμπειρου Ιεράρχου, συνέλαβε τις αλήθειες που μου είπε ..Και κατάλαβε οτι μου τα είπε όλα αυτά, για να τα πωστον Αρχιεπίσκοπο, με την πρώτη ευκαιρία!Στη συνέχεια ο Χριστόδουλος, μου μίλησε με αγάπη και κατανόηση για τον Επίσκοπο Ελευθέριο.
---Είναι ένας άκακος άνθρωπος παιδάκι μου,μου είπε..Εχει περάσει στη ζωή του πολλά,αλλά κατάφερε και επιβίωσε, ακόμη κι όταν τον είχαν όλοι εγκαταλείψει..Δεν έδειξε ποτέ ότι είναι κάποιος άλλος από αυτό που στην πραγματικότητα είναι και δεν έκρυψε ποτέ κι από κανέναν τον φυσικό ανθρώπινο χαρακτήρα του και τα όποια λάθη έκανε στη ζωή του,φερόμενος υποκριτικά,όπως οι περισσότεροι!Αντιθέτως, ήταν πάντα ειλικρινής και προσγειωμένος!
Τα λόγια αυτά,έμειναν από τότε χαραγμένα στο μυαλό μου.Τα έκλεισα στο χρονοντούλαπο της μνήμης μου και θα τα θυμάμαι για πάντα!
Ο Γέροντας Επίσκοπος Ελευθέριος ,δεν ζεί πια.Δεν υπάρχει ανάμεσά μας.Η απληστία και η κακία των ανθρώπων-εισαγόμενη ή εγχώρια-του έκοψε το νήμα της ζωής κατά τρόπο απροσδόκητο και εξωφρενικό.Και ασφαλώς κάθε άλλο παρά "χριστιανικό,ανώδυνο,ανεπαίσχυντο και ειρηνικό"ήταν το τέλος του,όπως προσευχότανε,μία ολόκληρη ζωή, στο Ιερό Θυσιαστήριο, κάθε φορά που το προσέγγιζε, με τις όποιες ανθρώπινες ατέλειές του!!Υπήρξε ωστόσο "ο δούλος ο αγαθός και πιστός,ο λαβών τα δέκα τάλαντα και δια της αόκνου εργασίας και της χάριτος του Θεού,αρκούντως πολλαπλασιάσας αυτά".
Οπως λένε αυτοί που τον γνώριζαν καλά,είχε μόνον φίλους!Δεν έκανε κακό, ποτέ σε κανέναν,,,Δεν έβλαψε,δεν ενόχλησε,δεν εσυκοφάντησε,δεν ελοιδώρησε κανένα!Πάντα δοξαστικός προς τον Θεό, ακόμη κι όταν είχε προβλήματα και τα χρήματα στην τσέπη του ήταν ελάχιστα. Ο επιούσιος δεν ήταν γιαυτόν εξασφαλισμένος,ούτε είχε κάνει το παχυλό κομπόδεμά του, για μια ώρα ανάγκης, για τα γεράματα!Μπορεί να ήταν Επίσκοπος της Εκκλησίας, αλλά αυτό δε σήμαινε οτι είχε λύσει όλα τα προβλήματά του και δεν είχε κανένα οικονομικό πρόβλημα!Με δυσκολία τα έφερνε βόλτα.Αλλά ήταν πάντα φιλάνθρωπος και γενναιόδωρος προς κάθε πάσχοντα συνάνθρωπο που του ζητούσε τη βοήθειά του,στην υποβαθμισμένη περιοχή που ζούσε.Εχουν να το πουν οι περίοικοι,για την φιλανθρωπία του.Παρά τα ολίγα έσοδά του,προτιμούσε να μένει στο σπίτι του, παρά να αφεθεί να τον απορροφήσει η ζωή και οι φαινομενικές ευκολίες ενός γηροκομείου, για να μαραζώσει μοιραία,στη συνέχεια, από μία αναπόφευκτη ιδρυματοποίηση,όπως υποκύπτουν, εν τέλει, οι περισσότεροι γέροντες!
Οχι δεν επιχειρούμε με όσα γράφουμε σήμερα, την αγιογραφία του καλού Επισκόπου, γιατί πρώτος εκείνος έλεγε οτι δεν ήταν άγιος...Κάποιες αλήθειες και την προσωπική μας γνώμη,καταθέτουμε για έναν Επίσκοπο της Εκκλησίας μας, που έφυγε με τρόπο απάνθρωπο από αυτή τη ζωή!
Ηταν τόσο ειλικρινής και εύστοχος,που όταν έβλεπε τις διαμάχες των Ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος,έλεγε με το γνωστό κι ανεπανάληπτο ύφος του...
------Μα δεν αισχύνονται??Τι θέλουν επιτέλους..Τα έχουν όλα και τρώγονται με τα ράσα τους..Επρεπε να περνούσαν αυτά που πέρασα εγώ και θα καταλάβαιναν..
Ο αείμνηστος Γέροντας, Επίσκοπος Ελευθέριος,ανήκε στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και έπαιρνε μια πενιχρή-πενιχρότατη σύνταξη,συμπληρώνοντας το φτωχικό του εισόδημα, με κάποιες αρχιερατικές παραστάσεις και χοροστασίες, που τον έστελνε η Ιερά Αρχιεπισκοπή.(Αυτό γινότανε συχνά . επί Χριστοδούλου.Ο τότε Πρωτοσύγκελος π.Θωμάς Συνοδινός, πριμοδοτούσε πολύ σε αυτό,τον Γέροντα Επίσκοπο, με εντολή του Χριστόδουλου)και σε άλλες Μητροπόλεις του λεκανοπεδίου,όπως η πάλαι ποτέ Αττικής(επι Αρχιερατείας Παντελεήμονος) ,η Πειραιώς(επί Σεραφείμ),η Νικαίας..Μερικοί Μητροπολίτες του Λεκανοπεδίου(όνομα και μη χωριό,που λέγει ο λαός μας), δεν ήθελαν ούτε απέξω από τις Μητροπόλεις τους να περάσει ο Ελευθέριος...Τον λόγο τον γνωρίζουν οι ίδιοι και ασφαλώς θα ξέρουν τι θα απαντήσουν στο Θεό πειστικώς,... εν ημέρα κρίσεως!.
--Ού να μου χαθούν οι υποκριτές,οι μικρόψυχοι και οι... ατάλαντοι,λέγω εγώ!
Τον Γέροντα Επίσκοπο Νύσσης Ελευθέριο, είδα για τελευταία φορά τον περασμένο Οκτώβριο, στην Ελευθερώτρια της Πολιτείας,το βράδυ του Μεγάλου Εσπερινού της Πανηγύρεως του ναού, που τόσο αγαπούσε...Ο Γέροντας όπως πάντα,ήταν πηγαίος, ετοιμόλογος και διασκεδαστικός.Εκανε την ομήγυρι να γελάσει με την καρδιά της, κατά την διάρκεια του καφέ που πρόσφερε το εκκλησιαστικό συμβούλιο,μετά τον εσπερινό.Π[αντα ευδιάθετος,εύστοχος,ομιλητικός αλλά όχι φλύαρος!Αν μάλιστα το περιβάλλον στο οποίο ευρίσκετο είχε αγνώστους,δεν ήθελε να γίνεται στόχος και να παρεξηγείται, γιαυτό και ήταν διπλά προσεκτικός σε αυτά που έλεγε!Αν η παρέα αποτελείτο από γνωστούς, ήταν άνετος και χαλαρός και γταυτό απολαυστικότατος!Εκανε τους πάντες να κλαίνε από γέλια,με τα καυστικά και εύστοχα λεγόμενά του!
Μετά την Ελευθερώτρια, δεν τον ξαναείδα,ούτε άκουσα κάτι γιαυτόν..Την ημέρα των Θεοφανείων πληροφορήθηκα όταν πήγα στην Εκκλησία,το τραγικό του τέλος, από τον Σεβ.Μητροπολίτη Πειραιώς κ.κ.Σεραφείμ, ο οποίος ακολουθώντας την παράδοση των δύο Αρχιεπισκόπων Αθηνών, Μακαριστών Σεραφείμ και Χριστοδούλου,που ήξερε πόσο πολύ τον αγαπούσαν και τον συμπαραστεκότανε-απολαμβάνοντας τα πλούσια αστεία του και τις απαράμιλλες αφηγήσεις του, από την πλούσια,πρόσφατη εκκλησιαστική μας ιστορία-συνέδραμε τον Γέροντα εις τας δυσμάς του βίου του,όσο κανείς άλλος από τους λεγόμενους φίλους του,Αρχιερείς και όχι μόνον.....
Πολλά θα ειπωθούν,ελάχιστα θα γραφούν για τον βίο και την πολιτεία του καλοκάγαθου Επισκόπου Νύσσης Ελευθερίου.Τι είναι απόλυτα αληθινό και τι θα κινείται στη σφαίρα της φαντασίας και της υπερβολής,το γνωρίζει μόνο ο Θεός, διότι Ο Ελευθέριος δεν ζει πλέον για να το επιβεβαιώσει ή να το διαψεύσει, με το γνωστό ύφος του που στα ψέμματα, τις τερατολογίες και τις διαστρεβλώσεις έπαιρνε ανάποδες και εμέμφετο τους ψευδομένους και τους μυθομανείς!Από όλα αυτά, να κρατήσετε το εξής ένα...Δεν του άξιζε το τέλος που είχε!!Οχι δεν του άξιζε!!¨Οπως και οι όποιοι υπαινιγμοί που ακούστηκαν και θα συνεχίσουν να ακούγονται-είπαμε ,το ξέρουμε οτι ζούμε στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας και της παραγωγής ψόγων και κουτσομπολιών-δεν αξίζει να τους αφήσουμε να μαυρίσουν τη σεπτή μνήμη ενός Γέροντος Επισκόπου!Τώρα πια βρίσκεται κοντά στο Θεό.Ας τον κρίνει Εκείνος για όλη του την πορεία σε αυτή τη ζωή,για τα λάθη του,τις αμαρτίες του,αλλά και τη μεγάλη του προσφορά και φιλανθρωπία!.
Ο τραγικός θάνατός του ωστόσο, ανοίγει ένα τεράστιο κεφάλαιο που αφορά τους εμπερίστατους,μοναχικούς και ανήμπορους Επισκόπους,τόσο της Εκκλησίας της Ελλάδος όσο και -κυρίως- τους εξωκλιματικούς, που ζούν εδώ και δεν έχουν κανένα να τους βοηθήσει και να τους προστατεύσει στα γεράματά τους,ώστε να φύγουν αξιοπρεπώς από αυτή τη ζωή!
Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος,είχε συλλάβει την ιδέα του Ξενώνα των Αρχιερέων και είχε προχωρήσει το έργο και μάλιστα ήταν έτοιμο να παραδοθεί σε λειτουργία.Ηλθε ,όμως ο θάνατός του να βάλλει ταφόπετρα και σε αυτό το σπουδαίο έργο,που ολοκληρώθηκε παρά τον πόλεμο που δέχθηκε από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε, από την τότε ενδοεκκλησιαστική αντιπολίτευση, την οποία αποτελούσαν οι...συνήθεις ύποπτοι! Οι καλοβολεμένοι,δηλαδή της Εκκλησίας(νυν και πρώην,εν ενεργεία 'η τιτουλάριοι),που εισήλθαν εις τον κλήρο με μισό παπούτσι,για να φύγουν με τεράστια περιουσία,για τους ίδιους και τους συγγενείς τους. Τα ανήψια και τις ανηψιές τους, αλλά και για τους οδηγούς τους 'η τα παιδιά της πρώην ....μαγείρισσάς τους,για μην ανοίξουν το στόμα τους και μιλήσουν,όταν βγούν από τη φυλακή όπου βρίσκονται τώρα για ....διακοπές!!
Εμείς σαν ελάχιστο μνημόσυνο στη μνήμη του Γέροντος Ιεράρχου,του καλού μας Επισκόπου Ελευθερίου,χαράσσουμε τις γραμμές αυτές και προσευχόμαστε στον καλό μας Θεό να αναπαύσει την ωραία και ανεκτική ψυχούλα του και να την τάξει εν χώρα ζώντων!Κι επειδή ο Θεός είναι ο πρώτος χορατατζής,είμαστε βέβαιοι οτι του έχει ήδη εξασφαλίσει μία πολύ καλή θέση στον Παράδεισο, δίπλα στους φίλους του Αρχιερείς...για να τους πει τα τελευταία νέα απο την εδώ ζωή και να τους αφηγηθεί με το μοναδικό του τρόπο τις εντυπώσεις του από το τελευταίο αυτό ταξίδι!
Καλό ταξίδι Γέροντα Επίσκοπε Ελευθέριε και να ξέρεις οτι με την καλή σου καρδιά και το αστείρευτο χιούμορ σου,μας δίδαξες πολλαπλώς!Και γιαυτό σε ευχαριστούμε και σε ευγνωμονούμε!
ΑΙΩΝΙΑ ΣΟΥ Η ΜΝΗΜΗ, ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΕ ΕΠΙΣΚΟΠΕ ΝΥΣΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΕ!
ΑΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΑΦΡΥ ΤΟ ΧΩΜΑ ΤΗς ΑΤΤΙΚΗΣ ΓΗΣ ΠΟΥ ΘΑ ΣΕ ΣΚΕΠΑΣΕΙ!!
ΣΩΤ.Μ.ΤΖΟΥΜΑΣ,ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ