«Ἐκ δυνάμεως εἰς δύναμιν πορευόμενοι,
καί πᾶσαν τήν ἐν τῷ Ναῷ σου πληρώσαντες Θείαν Λειτουργίαν,
καί νῦν δεόμεθά σου, Κύριε ὁΘεός ἠμῶν,
τελείας φιλανθρωπίας ἀξίωσον ἡμᾶς
ὀρθοτόμησον ἡμῶν τήν ὁδόν,
ρίζωσον ἡμᾶς ἐν τῷ φόβῳ σου,
πάντας ἐλέησον, καί τῆς ἐπουρανίου σου Βασιλείας
ἀξίους ἀνάδειξον ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν,
μεθ’ οὗ σοί πρέπει δόξα, τιμή, κράτος,
ἅμα τῷ Παναγίῳ Πνεύματι,
νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
Ἀμήν».
Τήν Κυριακή 28η Δεκεμβρίου 2014, στόν Μητροπολιτικό Ἱερό Ναό Ἁγίου Βασιλείου Τριπόλεως, ὁΣεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μαντινείας καί Κυνουρίας κ.κ.. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ πλαισιούμενος ἀπό δέκα Ἱερεῖς, τέλεσε τήν ἀρχαιοπρεπῆ Θεία Λειτουργία τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἀποστόλου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, πρώτου Ἱεράρχου Ἱεροσολύμων.
Πλῆθος πιστῶν συμμετεῖχε μέ κατάνυξη στήν ξεχωριστή αὐτή ἀρχαιοπρεπῆΘεία Λειτουργία, ἡὁποία τελεῖται μία φορά τό χρόνο στήν Ἱερά μας Μητρόπολη.
Ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁἈδελφόθεος διετέλεσε πρῶτος Ἐπίσκοπος τῆς ἁγίας πόλεως Ἱερουσαλήμ. Ἦταν ἐκεῖνος πού συνέθεσε τόν πρῶτο τύπο Θείας Λειτουργίας κατά τόν πρῶτο αἰῶνα, ἡὁποία καί φέρει τό ὄνομά του.
Ἡ Θεία Λειτουργία τοῦἁγίου Ἰακώβου τοῦ Ἀδελφοθέου, ἀποτελεῖ τήν βάση τῶν ἄλλων τύπων τῶν Θείων Λειτουργιῶν πού ἀκολούθως συνετέθησαν ἀπό τόν ἅγιο Βασίλειο καί τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο.
Πληροφορίες σχετικά μέ τήν Θεία Λειτουργία
τοῦ ἁγίου Ἰακώβου τοῦἈδελφοθέου
(Ἀπ. Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος)
Ἡ Θεία Λειτουργία τοῦἁγίου Ἰακώβου τοῦἈδελφοθέου εἶναι ἡπρώτη Ἀποστολική Θεία Λειτουργία, ἐξ ἧς προῆλθον αἱ Λειτουργείαι τοῦΜ. Βασιλείου καί τοῦἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου.
Ἐπειδή δ’ ἐξακολουθεῖ αὕτη νά τελῆται ἐν τῇἘκκλησίᾳμέχρι τῆς ἐπικρατήσεως τῆς τοῦἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου καί ἐνιαχοῦ πολύ μετ’ αὐτήν, ὡς ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἐν Κύπρῳ, ἐν Ἀλεξανδρείᾳ μέχρι του ιβ΄ αἰῶνος, ἀνεπτύσσετο δογματικῶς καί τελετουργικῶς καί μετεσχηματίζετο διά διαφόρων προσθηκῶν νέων εὐχῶν, χωρίς ὅμως ν’ ἀποβάλλῃ τάς πρώτας αὐτῆς ἀποστολικάς βάσεις.
Τοῦτο μαρτυρεῖἀντιβολή αὐτῆς πρός τήν 23ην κατήχησιν τοῦἁγ. Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, ἀπαγγελθεῖσαν τῷ348 καί πρός τάς ὁμιλίας τοῦἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου (+ 407). ὉΛατῖνος πρεσβύτερος Ἱερώνυμος (+420) ζήσας ἐν Ἱεροσολύμοις μνημόνευσε λειτουργικῆς τινος φράσεως ὑπαρχούσης ἐν τῇλειτουργίᾳτοῦἁγ. Ἰακώβου«sacerdorum quotidie oraconcelebrant, ὁμόνοςἀναμάρτητος, quod id lingua nostradiciturquisolus es sine peccato». Τῆς Λειτουργίας τοῦἁγ. Ἰακώβου μνεία γίνεται ἐν τῷ32ω κανόνι τῆς Πενθέκτης Συνόδου (691).
Κατά τόν ιβ΄ αἰῶνα ὁπατριάρχης Ἀλεξανδρείας Μᾶρκος Γ΄ (1180-1209), μεταβάς εἰς Κων/πόλιν, ἐζήτησε νά τελέσῃ τήν συνήθη αὐτῷ Λειτουργίαν τοῦἁγ. Ἰακώβου ἀλλ’ ἠμποδίσθη διότι εἶχεν ἤδη ἐπικρατήσει ἡΛειτουργία τοῦἁγ. Ἰωάννου τοῦΧρυσοστόμου. Ἔκτοτε ἐκράτησε νά τελῆται ἐν Ἱεροσολύμοις καί ἀλλαχοῦἅπαξ τοῦἔτους, κατά τήν ἑορτήν τοῦἁγίου Ἰακώβου.
Τό γεγονός ὅτι παρά τοῖς μονοφυσίταις τῆς Συρίας διατηρεῖται ὡς θεμελιώδης Λειτουργία, μαρτυρεῖὅτι, πρό πολλοῦαὕτη τελουμένη, παρελήφθη ὑπ’ αὐτῶν καθ’ ὅν χρονον, μεσοῦντος τοῦστ΄ αἰῶνος, ἐχωρίσθησαν ἀπό τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
Κατά τούς μεταγενεστέρους χρόνους ὑπέμνησεν αὐτήν παρ’ ἡμῖν πρῶτος ὁἐν Ἱεροσολύμοις ἐκπαιδευθείς Ζακύνθου Διονύσιος Λάτας (+1894), τελέσας αὐτήν ἐν τῷἐν Ἀθήναις Ναῷ τῆς Ἁγίας Εἰρήνης, τῇ 1ῃ Δεκεμβρίου 1886, ἐπί ταῖς ἑορταῖς τῆς ἐνηλικιώσεως τοῦΔιαδόχου Κωνσταντίνου, παρούσης ἐν τῷΝαῷκαί τῆς Βασιλίσσης Ὄλγας. Ἐξέδωκε δέ αὐτήν τύποις ἐκ λίαν μεταγενεστέρων κειμένων, εἰς τάς ὑπαρχούσας ἐν αὐτοῖς προσθέσας ἰδίας προσθήκας, οὕτω δ’ ἀλλοιώσας τό κείμενον τῆς ἀρχαιοπρεποῦς ταύτης Λειτουργίας.
Σῴζεται συριακή μετάφρασις τῆς Λειτουργίας τοῦἁγ. Ἰακώβου ἐν κώδικι τοῦ η΄ αἰῶνος, ἐκδοθεῖσα ὑπό A. Rucker (1923) τό δέ ἀρχαιότερον ἑλληνικόν κείμενον αὐτῆς σώζεται ἐν κώδικι τῆς Βιβλιοθήκης Μεσσήνης τῆς Σικελίας τοῦι΄ αἰῶνος. Ὅμοια πρός αὐτό ἀντίγραφα σῴζονται ἐν κώδικι 476 τῆς Βιβλιοθήκης Παρισίων, ἐν κώδικι 1039 τῆς Βιβλιοθήκης Σινᾶ, ὡς καί ἐν κώδικι τῆς Βιβλιοθήκης τῆς Μονῆς Χιλιανδαρίου ἐν Ἁγίῳ Ὅρει. Ἐκ τοῦἀντιγράφου τούτου τήν Λειτουργίαν ἐδημοσίευσε ὁ Assemani καί ὁ Swainson. Ἕτερον ἀρχαῖον κείμενον τῆς Λειτουργίας σῴζεται ἐν κώδικι τοῦια΄αἰῶνος της Βιβλιοθήκης τῆς ἐν Καλαβρίᾳπόλεως Rossano, ἐκδοθέν ἐν Ρώμῃτῷ1560 ὑπό τοῦ Morel, εἶτα τοῦ Daniel τοῦ Swainson, τοῦ A. Petrowsky καί τελευταίως τοῦ Brightman, ἐξ ὁμοίου ἀντιγράφου τῆς Βιβλιοθήκης Παρισίων ὑπ’ ἀριθμ. 2509.. Ὁκῶδιξ τοῦ Rossano προέρχεται ἐξ Ἀντιοχείας, ἐνῷὁτῆς Μεσσήνης μᾶλλον ἐξ Ἱεροσολύμων. Σῴζονται δέ καί μεταγενέστεροι κώδικες εἰς διαφόρους βιβλιοθήκας. Ὁὑπ’ ἀριθ. 321 Ἱεροσολυμικός κῶδιξ ἀνάγεται εἰς τόν ις΄ αἰῶνα.
+ Ἱερεύς Ἰωάννης Σουρλίγγας